Seumas Milne. Artigo publicado orixinalmente en The Guardian e tirado por nós de SinPermiso (aquí). Tradución de Revolta irmandinha. Seumas Milne é un analista político británico que escribe no diario The Guardian. Tamén traballou para The Economist. É coautor de Beyond the Casino Economy.
Se as eleccións presidenciais do mes próximo resultan segundo o esperado, Francia diríxese cara a un enfrontamento a causa do desastroso impulso de austeridade que afoga hoxe a vida económica da eurozona. Do mesmo xeito que en Gran Bretaña, a economía loita por recobrarse do derrube de 2008, cargada coas débedas dos bancos malos e encamiñada a recortes e aumentos de impostos que a debilitarán, mais co peso engadido de verse agrilloada nun tratado orquestrado por Alemaña que ilegalizara o estímulo económico.
Desde as atrocidades do mes pasado en Toulouse, o presidente Nicolas Sarkozy subiu un pouco nos inquéritos, dando gosto a xenófobos e islamófobos e postulándose como campión da seguranza. Porén o presidente máis impopular nos 53 anos da V República Francesa aínda está seis puntos por detrás do seu rival socialista para o desempate da segunda volta. A menos que se produza algunha alteración imprevista, espérase máis unha vez que o titular do cargo que pasou a crise se vexa finiquitado e se elixa como presidente en maio a François Hollande.
O insípido Hollande queda moi lonxe do radical ao que lle dan voltas os ollos retratado polos medios de información británicos. "Abrimos os mercados ás finanzas e a privatización", se fachendou recentemente, referíndose aos gobernos socialistas de afectos neoliberais dos anos 90. E apoiou a regra "de ouro" de orzamento equilibrado que esixe o novo tratado fiscal. Ademais tamén prometeu renegociar o tratado e apoia un programa de emprego sufragado por impostos aos bancos e a riqueza, xunto a unha taxa impositiva do 75% para aqueles que gañan máis dun millón de euros ao ano, asunto como para provocar pesadelos a George Osborne [Ministro do Tesouro británico].
O que transformou a contenda foi o espectacular ascenso de Jean-Luc Mélenchon, antigo ministro socialista e candidato do Front de Gauche (Fronte de Esquerda), que pasou do 6% ao 15% en poucos meses, converténdose en "terceiro home" fundamental nas eleccións. Logrouno cunha campaña descaradamente populista, tomando como obxectivo os votantes de clase traballadora marxinados que son presa da Fronte Nacional, inspirando a mozos abstencionistas e utilizando o tipo de linguaxe da rúa alleo aos círculos máxicos do estamento político francés que el abandonou.
O resultado, tal como informou The Economist, constituíu toda unha "sensación". O mes pasado Mélenchon apelou unha "insurrección cívica" ante cen mil dos seus partidarios reunidos na Praza da Bastilla de París. Apoiado polos comunistas, uniu a case a totalidade da reticente esquerda francesa tras el, demandando un límite para os ingresos anuais superiores a 360.000 euros, o desmantelamento da OTAN, control dos bancos, retirada de Afganistán, referendo sobre o tratado da UE, "desobediencia" europea e dereito dos traballadores a facerse cargo de fábricas ameazadas de feche. De forma crucial, púxolle a proa a Marine Lle Pen acosadora de musulmáns da Fronte Nacional, (á que denunciou como un "monstro de noxo que cospe odio") excedéndoa nas enquisas, e contribuíndo nese proceso a disipar a ameaza de que puidese alcanzar a segunda volta, como foi o caso do seu pai en 2002. De modo aínda máis revelador, o éxito de Mélenchon empuxou aos dous candidatos principais a adoptar unha retórica máis radical sobre a economía: a taxa impositiva do 75% de Hollande foi unha resposta directa ao fenómeno Mélenchon, mentres que agora até Sarkozy esixe que paguen máis os ricos e amaga con algunha desobediencia propia respecto da UE.
Non se pode, por suposto, traspor unha campaña nacional francesa que compromete a millóns de persoas aos extraordinarios resultados electorais de Bradford Oeste, que viron como George Galloway conseguía maior incremento na proporción de voto que a de calquera elección parcial (Irlanda do Norte aparte) desde 1945, e con máis votos que os de todos os demais partidos xuntos. Porén algúns paralelos son, con todo, rechamantes.
En ambos os casos, un antigo parlamentario ben coñecido do principal partido de centro esquerda recorreu a un populismo carismático de esquerda radical para mobilizar a votantes distanciados no extremo máis afiado da austeridade contra unha elite política que fracasou ao longo de décadas á hora de facer algo por eles.
Tal como sucede con Mélenchon, os medios informativos metropolitanos aborrecen tanto a Galloway que .a excepción do Guardian- nin sequera souberon dar conta informativamente da marea ascendente de apoio a Respect [formación política de Galloway] durante a campaña e mostráronse en boa medida incapaces de explicar o seu sentido desde entón, desestimándoo como algo fóra do común que se explica atendendo á pintoresca personalidade de Galloway e á súa capacidade de "xogar a carta musulmá".
É certo que o historial de Galloway no que respecta a guerras e ocupacións apoiadas por Occidente, así como a súa defensa sen compromisos da comunidade máis demonizada do país, outorgáballe unha credibilidade especial nun distrito electoral cun 37% de poboación musulmá. E a petición de retirar as tropas de Afganistán é desde logo popular entre os musulmáns, aínda que a apoia tamén o 70% do país.
Pero o ímpeto central da arremetida de Galloway en Bradford dirixiuse de feito aos recortes, taxas de matrícula escolares, desemprego, pobreza e declive dunha cidade abandonada e mal xestionada por todos os partidos principais. Respect fixo campaña como "laborismo de verdade" fronte ao Novo Laborismo, mentres Galloway declaraba que quería "arrastrar ao laborismo por unha senda progresista". E lonxe de dividir ás comunidades seguindo liñas étnicas ou relixiosas, logrou maioría en todas e cada unha das partes do distrito electoral, incluíndo as zonas maioritariamente brancas.
Bradford supuxo un voto contra a austeridade e a guerra, mais tamén contra un estamento político vilipendiado do eu-tamén, local e nacional. Ese distanciamento medrará cos anos, mais a medida que se forzan os recortes e o nivel de vida vese sometido a un rigor aínda maior, hai que esperar máis acontecementos extraordinarios cando xurdan oportunidades.
Ese distanciamento é corrente en toda a Europa desindustrializada, desregulada e pode tamén explotalo a dereita. Trátase dun suposto común, baseado na experiencia da década de 1930 sobre todo, que a dereita populista está mellor situada para explotar a volatilidade e inseguridade dunha depresión. Porén tanto a campaña de Mélenchon como a de Galloway, entre outras, constitúen un recordatorio de que a esquerda pode marcar o ritmo político se está preparada para dar voz ás auténticas preocupacións da xente.
En Francia, o único perigo de vitoria de Sarkozy provén de que non vexamos a Hollande ofrecer unha auténtica alternativa. E canto maior sexa o voto de Mélenchon na primeira volta, máis difícil lle resultará Hollande ceder cando chegue o choque con con Angela Merkel, Bruxelas e os mercados financeiros.
Polo que respecta a Gran Bretaña, unha candidatura do xénero da de Mélenchon ou Bradford non podería por suposto elaborar lograr unha estratexia nacional triunfante. Porén ambas apuntan a un abismal espazo político non representado. Ou Ed Miliband móstrase máis audaz no intento de sacar ao laborismo dunha herdanza desacreditada e dar voz con forza ao que el chama a súa "maltreita base"... ou o encherán outros a medida que os custos da crise aguilloen máis profundamente.
Desde as atrocidades do mes pasado en Toulouse, o presidente Nicolas Sarkozy subiu un pouco nos inquéritos, dando gosto a xenófobos e islamófobos e postulándose como campión da seguranza. Porén o presidente máis impopular nos 53 anos da V República Francesa aínda está seis puntos por detrás do seu rival socialista para o desempate da segunda volta. A menos que se produza algunha alteración imprevista, espérase máis unha vez que o titular do cargo que pasou a crise se vexa finiquitado e se elixa como presidente en maio a François Hollande.
O insípido Hollande queda moi lonxe do radical ao que lle dan voltas os ollos retratado polos medios de información británicos. "Abrimos os mercados ás finanzas e a privatización", se fachendou recentemente, referíndose aos gobernos socialistas de afectos neoliberais dos anos 90. E apoiou a regra "de ouro" de orzamento equilibrado que esixe o novo tratado fiscal. Ademais tamén prometeu renegociar o tratado e apoia un programa de emprego sufragado por impostos aos bancos e a riqueza, xunto a unha taxa impositiva do 75% para aqueles que gañan máis dun millón de euros ao ano, asunto como para provocar pesadelos a George Osborne [Ministro do Tesouro británico].
O que transformou a contenda foi o espectacular ascenso de Jean-Luc Mélenchon, antigo ministro socialista e candidato do Front de Gauche (Fronte de Esquerda), que pasou do 6% ao 15% en poucos meses, converténdose en "terceiro home" fundamental nas eleccións. Logrouno cunha campaña descaradamente populista, tomando como obxectivo os votantes de clase traballadora marxinados que son presa da Fronte Nacional, inspirando a mozos abstencionistas e utilizando o tipo de linguaxe da rúa alleo aos círculos máxicos do estamento político francés que el abandonou.
O resultado, tal como informou The Economist, constituíu toda unha "sensación". O mes pasado Mélenchon apelou unha "insurrección cívica" ante cen mil dos seus partidarios reunidos na Praza da Bastilla de París. Apoiado polos comunistas, uniu a case a totalidade da reticente esquerda francesa tras el, demandando un límite para os ingresos anuais superiores a 360.000 euros, o desmantelamento da OTAN, control dos bancos, retirada de Afganistán, referendo sobre o tratado da UE, "desobediencia" europea e dereito dos traballadores a facerse cargo de fábricas ameazadas de feche. De forma crucial, púxolle a proa a Marine Lle Pen acosadora de musulmáns da Fronte Nacional, (á que denunciou como un "monstro de noxo que cospe odio") excedéndoa nas enquisas, e contribuíndo nese proceso a disipar a ameaza de que puidese alcanzar a segunda volta, como foi o caso do seu pai en 2002. De modo aínda máis revelador, o éxito de Mélenchon empuxou aos dous candidatos principais a adoptar unha retórica máis radical sobre a economía: a taxa impositiva do 75% de Hollande foi unha resposta directa ao fenómeno Mélenchon, mentres que agora até Sarkozy esixe que paguen máis os ricos e amaga con algunha desobediencia propia respecto da UE.
Non se pode, por suposto, traspor unha campaña nacional francesa que compromete a millóns de persoas aos extraordinarios resultados electorais de Bradford Oeste, que viron como George Galloway conseguía maior incremento na proporción de voto que a de calquera elección parcial (Irlanda do Norte aparte) desde 1945, e con máis votos que os de todos os demais partidos xuntos. Porén algúns paralelos son, con todo, rechamantes.
En ambos os casos, un antigo parlamentario ben coñecido do principal partido de centro esquerda recorreu a un populismo carismático de esquerda radical para mobilizar a votantes distanciados no extremo máis afiado da austeridade contra unha elite política que fracasou ao longo de décadas á hora de facer algo por eles.
Tal como sucede con Mélenchon, os medios informativos metropolitanos aborrecen tanto a Galloway que .a excepción do Guardian- nin sequera souberon dar conta informativamente da marea ascendente de apoio a Respect [formación política de Galloway] durante a campaña e mostráronse en boa medida incapaces de explicar o seu sentido desde entón, desestimándoo como algo fóra do común que se explica atendendo á pintoresca personalidade de Galloway e á súa capacidade de "xogar a carta musulmá".
É certo que o historial de Galloway no que respecta a guerras e ocupacións apoiadas por Occidente, así como a súa defensa sen compromisos da comunidade máis demonizada do país, outorgáballe unha credibilidade especial nun distrito electoral cun 37% de poboación musulmá. E a petición de retirar as tropas de Afganistán é desde logo popular entre os musulmáns, aínda que a apoia tamén o 70% do país.
Pero o ímpeto central da arremetida de Galloway en Bradford dirixiuse de feito aos recortes, taxas de matrícula escolares, desemprego, pobreza e declive dunha cidade abandonada e mal xestionada por todos os partidos principais. Respect fixo campaña como "laborismo de verdade" fronte ao Novo Laborismo, mentres Galloway declaraba que quería "arrastrar ao laborismo por unha senda progresista". E lonxe de dividir ás comunidades seguindo liñas étnicas ou relixiosas, logrou maioría en todas e cada unha das partes do distrito electoral, incluíndo as zonas maioritariamente brancas.
Bradford supuxo un voto contra a austeridade e a guerra, mais tamén contra un estamento político vilipendiado do eu-tamén, local e nacional. Ese distanciamento medrará cos anos, mais a medida que se forzan os recortes e o nivel de vida vese sometido a un rigor aínda maior, hai que esperar máis acontecementos extraordinarios cando xurdan oportunidades.
Ese distanciamento é corrente en toda a Europa desindustrializada, desregulada e pode tamén explotalo a dereita. Trátase dun suposto común, baseado na experiencia da década de 1930 sobre todo, que a dereita populista está mellor situada para explotar a volatilidade e inseguridade dunha depresión. Porén tanto a campaña de Mélenchon como a de Galloway, entre outras, constitúen un recordatorio de que a esquerda pode marcar o ritmo político se está preparada para dar voz ás auténticas preocupacións da xente.
En Francia, o único perigo de vitoria de Sarkozy provén de que non vexamos a Hollande ofrecer unha auténtica alternativa. E canto maior sexa o voto de Mélenchon na primeira volta, máis difícil lle resultará Hollande ceder cando chegue o choque con con Angela Merkel, Bruxelas e os mercados financeiros.
Polo que respecta a Gran Bretaña, unha candidatura do xénero da de Mélenchon ou Bradford non podería por suposto elaborar lograr unha estratexia nacional triunfante. Porén ambas apuntan a un abismal espazo político non representado. Ou Ed Miliband móstrase máis audaz no intento de sacar ao laborismo dunha herdanza desacreditada e dar voz con forza ao que el chama a súa "maltreita base"... ou o encherán outros a medida que os custos da crise aguilloen máis profundamente.
Nenhum comentário:
Postar um comentário