Samuel Farber. Artigo tirado de SinPermiso (aquí). Tradución À revolta entre a mocidade. Samuel Farber naceu e criouse en Cuba e escribiu numerosos artigos e libros sobre a illa. O seu último libro é Cuba Since the Revolution of 1959. A Critical Assessment publicado por Haymarket Books (Estados Unidos) no 2011. Escribe para publicacións da esquerda anticapitalista e sitios alternativos.
A liberalización cultural e, até certo grao, política, que ocorreu en Cuba, especialmente despois de que Raúl Castro asumiu o poder no 2006, rexistrouse maiormente en medios moi limitados, como no ámbito cultural e político da Igrexa católica e, en menor grao, nos medios académicos e artísticos.
Publicacións tales como Espacio Laical, destinado aos fregueses católicos da illa e aos intelectuais laicos, teñen unha circulación e influencia limitada. Isto é aínda máis certo, por exemplo, no caso da revista Temas, moito menos crítica que Espacio Laical, que circula case exclusivamente entre intelectuais, artistas e académicos.
Mentres tanto, os medios masivos de comunicación seguen controlados polo Departamento Ideolóxico do Comité Central do Partido Comunista Cubano encabezado por Rolando Alfonso Borges. Dada a escasa penetración da Internet na illa, a inmensa maioría da poboación depende da prensa e televisión oficial para decatarse do que sucede en Cuba e no resto do mundo.
A pequena concesión do goberno que permite ao cubanos acceso a Telesur, a estación patrocinada polo goberno venezolano, non altera significativamente a moi pobre e distorsionada información que recibe a xente diariamente.
Está claro que en Cuba non existe o equivalente de publicacións verdadeiramente críticas tales como Argumenty I Fakti y Ogonyok, que na época de Gorbachov circularon amplamente na poboación soviética. Os cubanos de "a pé" nin están expostos á crítica cultural e política nin se decatan de moito do que está a suceder no seu propio país e no resto do mundo.
Aínda que é un avance indubitábel que haxa espazos onde se poidan discutir máis libremente os problemas sociais e políticos que confrontan os cubanos, a situación existente é moi preocupante xa que estes espazos poden facilmente converterse en zonas illadas de tolerancia para pacificar e neutralizar a sectores actual ou potencialmente descontentos da intelectualidade cubana.
Estas zonas de tolerancia poden inclusive estenderse ao acto rueiro ocasional, a condición de que leve a cabo como un acto cultural politicamente inofensivo como parece ser o caso con moitas das actividades organizadas por CENESEX.[1]
Como académico xubilado que vive en Nova York non teño autoridade algunha para dicirlles aos meus compatriotas na illa o que deben ou non deben facer, dado que son eles os que corren os riscos. Con todo creo que as miñas reflexións, baseadas nas miñas experiencias e investigacións políticas, pódenlles ser útiles.
É desde ese ángulo que me permito expresar a miña preocupación que a nacente esquerda crítica corre o perigo de quedar atrapada no gueto político que constituíu até agora o seu medio ambiente principal.
Se quere gañar forza, é urxente que se ancore máis profundamente na sociedade real dados os cambios socio-económicos que están a ocorrer no país, que colocan a defensa da seguridade e intereses da clase obreira e do pobo en primeiro plano.
A política, como a natureza, aborrece o baleiro e se o descontento popular non toma un curso progresista, manifestarase doutras formas, incluíndo a desmoralización que leva especialmente aos mozos a ver a emigración, se non o crime, como a maneira de "resolver" os seus problemas.
Como pode a xente de "a pé" defenderse para evitar que a transición cara ao modelo Sino-Vietnamita ou calquera outro modelo non ocorra á conta deles como inevitabelmente sucederá se non hai resistencia?
É aquí onde a autoxestión pode xogar un papel crítico se se exerce en termos prácticos e inmediatos nos centros de traballo, por exemplo, resistir os procedementos que se ordenaron hai uns anos para estabelecer a "idoneidade demostrada" e despedir aos traballadores "non idóneos."
Dita lexislación non respectou nin o vello principio sindicalista da antiguedade nin moito menos a protección prioritaria de mulleres e negros. Unha intervención da esquerda nacente neste tipo de asuntos, opóndose a prácticas claramente anti-obreiras e anti-populares, puidese ancorala máis profundamente na sociedade real.
Estou a xeneralizar e, até certo grao, simplificando a situación existente porque hai individuos e grupos da nova esquerda que están activos en tarefas importantes fóra do gueto político como a protección do medio ambiente. Pero creo que o desenvolvemento de novas prioridades sería moi vantaxoso para a nova esquerda.
Por unha banda, ancoraríaa mais sólidamente na clase obreira e entre a xente de "a pé" e, ao mesmo tempo, permitiríalle confrontar aos núcleos duros do réxime, como o é obviamente a administración da economía, mais a un nivel local, e por tanto posíbel, e non como un reto xeneralizado a nivel nacional, o que neste momento a poderia esmagar. Este é o único tipo de acción posíbel nun momento onde a relación de forzas, aínda inclinan a balanza moi marcadamente a favor do goberno, e a xente pode ser reprimida.
O mesmo razoamento táctico e estratéxico pódese aplicar a cuestións máis estritamente políticas fóra dos centros de traballo. Os negros e os gais, e moi especialmente os mozos, están constantemente expostos á fustrigación policíaca que vai desde constantemente ter que mostrar o carné de identidade, até enfrontar e sufrir a brutalidade policíaca.
Creo que unha protesta organizada contra os devanditos abusos faría moito máis pola autodeterminación destes grupos que as congas carnavalescas organizadas polo CENESEX.
Vale a pena notar que en China, até o propio goberno tivo que recoñecer que se enfronta a moitas protestas por parte de campesiños e obreiros cada ano.[2] Aínda que estas protestas foron xeralmente de índole local e non buscaron cambios sistemáticos na sociedade, influíron significativamente na alza dos salarios e na nova atención do réxime ao consumo interno e, por suposto, en incrementar a confianza e o poder da xente. Non é difícil supor que isto puidese estabelecer as bases para unha oposición máis xeneralizada e política nun futuro próximo.
O cambio progresista en rumbo a un socialismo xenuinamente democrático non vai ocorrer porque unha á do Partido ou unha sección do grupo gobernante se pase ao noso lado. Isto ocorreu repetidamente na historia, mais xeralmente como reacción a unha oposición real e poderosa.
A esquerda crítica e democrática é demasiado débil para contender polo poder, pero si pode facer algo en aras de fortalecer a confianza da xente en si mesma a través da mobilización popular.
Por suposto, esta non é a axenda da dereita Plattista interesada máis que nada nas "ayuditas" da Sección de Intereses que a fai depender do imperio, substituíndo e obviando así o esforzo propio necesario para solicitar e organizar o modesto apoio que lle poidan brindar outros cubanos descontentos.
Con respecto á Igrexa católica, sabemos que está a xogar un papel ambiguo. Por unha banda, ampara a críticos de diversa índole, incluíndo á esquerda crítica e as propostas democráticas do Laboratorio Casa Cuba.[3] Porén, polo outro lado, cando fala a nome propio, o seu voceiro laico diríxese ás Forzas Armadas - ás que caracteriza como a única institución á parte da Igrexa católica que continuará "incólume" por "douscentos anos máis" - e tacitamente convídaa a entrar nun pacto político, indicando que as "Forzas Armadas, como a Igrexa católica, teñen a responsabilidade patriótica e moral de velar e facilitar o mellor dos futuros posíbeis para Cuba."[4]
Velaquí onde a axencia de cambio adquire unha importancia especial. Tendo en conta que o cambio democrático que queremos está inexorabelmente relacionado con quen e como leva a cabo, a opción é clara: Ou se promove o cambio "desde arriba" como o fai o voceiro Católico, ou desde abaixo, lembrando sempre o que Carlos Marx mantiña: que a emancipación da clase obreira non é a obra dun Mesías ou dalgún outro axente "benévolo" desde arriba, senón a tarefa exclusiva desa mesma clase, desde abaixo.
Notas:
[1] Aínda que nun contexto moi diferente, esta tendencia pódese notar entre os gais norteamericanos onde en anos recentes moitos deles integraron unha forte corrente de índole cultural, consumista e apolítica. O ano pasado foi asombroso ver no xigante desfile de fins de xuño celebrando o aniversario dos motíns gais de Stonewall de 1969, nin máis nin menos que ao xefe da Policía de Nova York, Raymond Kelly, quen se distinguiu" recentemente pola súa fustrigación a latinos e negros a través do programa de "Stop and Frisk" (Parar e Cachear) que afectou a decenas de miles de persoas inocentes.
[2] A Academia Chinesa de Ciencias Sociais calculou que houbo máis de 90,000 incidentes de protesta no 2006, e o profesor de Sociología Sun Liping calculou 180,000 incidentes no 2010.
[3] Laboratorio Casa Cuba, "Cuba soñada - Cuba posible - Cuba futura: propostas para o noso porvir inmediato", Espazo Laical, Suplemento Dixital Non. 224/marzo 2013. https://blu162.mail.live.com/default.aspx?ide=64855.
[4] Lenier González Mederos, "As Forzas Armadas e o Futuro de Cuba," Espacio Laical, Suplemento Dixital Non. 224/Marzo 2013. https://blu162.mail.live.com/default.aspx?ide=64855.
Nenhum comentário:
Postar um comentário