Toda especulación mercantil que fago a expensas da vida dos meus semellantes non é tráfico, é bandidaxe e fratricidio (...) Por que non deben as leis deter a man homicida do monopolista, do mesmo xeito que o fan co asasino ordinario? (M. Robespierre)
Ante o constante e crecente número de bancos e institucións financeiras que foron entrando en quebra, o 25 de setembro de 2008 o goberno de Estados Unidos aprobou un plano xeral de resgate á banca coñecido como TARP (Troubled Asset Relief Programm). O plano avaliábase na enorme suma de 700.000 millóns de dólares. [1] O TARP foi aprobado, a banca foi rescatada xenerosamente, e os mesmos senadores que maioritariamente votaron a favor, "negáronse a continuación a votar un plano para estender os beneficios do subsidio de paro de 800.000 norteamericanos sen traballo". [2]
A xustificación do resgate financeiro foi que se necesitaba restabelecer o fluxo crediticio (que coa crise bancaria cortouse abruptamente), paso imprescindíbel para lograr a recuperación económica. Como é sabido, os bancos non deron entón nin dan agora crédito. Ao contrario, restrinxiron severamente todas as liñas crediticias a empresas e particulares. Ademais, os bancos prestaron aos gobernos grandes cantidades, aínda que á conta de impor as súas condicións que basicamente poden resumirse así: recortar o gasto social, abaratar o despedimento e rebaixar os salarios. Os banqueiros son hoxe máis fortes que antes da grande crise económica. O que foi inspector xeneral do TARP até febreiro de 2011, Neil M. Barofsky, escribiu no New York Times en data non moi afastada, o 29 de marzo de 2011, "Os grandes bancos son 20% máis grandes que antes da crise e controlan unha parte da nosa economía maior que nunca. Asumen de forma razoábel que o goberno os rescatará de novo se fose necesario." [3] O economista Michael Hudson deixouno dito de forma contundente hai pouco máis de dous anos: "para que poida gobernar o capital financeiro primeiro deben saquearse a fondo as economías." [4] E ben é verdade que os gobernantes se esmeraron niso nos últimos tempos. O empobrecimiento xeral da poboación non rica é unha constante en moitos lugares do mundo. As economías están saqueadas e o capital financeiro está a gobernar.
Os capitais especulativos abandonaron provisionalmente os mercados financeiros e centraron a continuación a súa atención nos produtos alimenticios e no petróleo. Para eles a crise era simplemente unha conxuntura que aconsellaba un cambio de instrumento para seguir gañando diñeiro. [5] Hai especuladores que invisten para que suban os prezos de determinados alimentos, aínda que iso provoque a morte por fame ou a subalimentación de decenas de millóns de persoas. Son negocios, non mala intención. [6] Susan George escribía moi recentemente: "o acaparamento de terras está a arrebatar decenas de millóns de hectáreas a quen tradicionalmente as traballaron, póndoas a disposición das multinacionais, con destino á exportación. A auga é vista como un produto capitalista perfecto posto que é indispensábel, non pode ser substituído e o seu mercado crece a medida que crece a poboación." [7]
Por iso é polo que non a todo o mundo lle foi mal a crise. Son moi informativas as cifras que ofrece o World Ultra Wealth Report 2011.[8] Este informe designa como Ultra High Net Worth Individuals (UHNWI), é dicir, individuos con altísimo valor neto, aos que teñen activos superiores aos 30 millóns de dólares. Pero entre eses activos non se contabilizan a primeira residencia, os bens consumíbeis, os bens coleccionábeis e os bens de consumo duradeiro. É dicir, trátase de avaliar nestes informes o que estes ricos teñen como efectivo e en activos fácil e rapidamente convertíbeis en líquido. Queda claro que se trata de persoas cunha riqueza real moi superior aos 30 millóns de dólares. Os 30 millóns de dólares que definen a un UHNWI son pois de bens inmediatamente convertíbeis en efectivo. Segundo este informe, no 2011, había en todo o mundo 185.795 UHNWI cunha riqueza global (lémbrese a definición) de 25 billóns (trillions no inglés de EEUU) de dólares. Dos 185.795 en todo o mundo, 57.860 estaban en Estados Unidos e 54.325 en Europa. No ano 2009, segundo o informe anual de Merrill-Lynch, [9] os UHNWI eran un grupo formado por 93.100 persoas cunha riqueza conxunta de 13,8 billóns de dólares. En dous anos, daquela, multiplicáronse por dous tanto os afortunados UHNWI, como as súas riquezas acumuladas. Cabe mencionar que 25 billóns de dólares é unha cantidade moi superior ao PIB da Unión Europea dos 27. E esta inmensa fortuna soamente está concentrada por 185.795 persoas, é dicir, o 0,002% de toda a humanidade.
No Reino de España, segundo o citado informe de World Ultra Wealth Report 2011, había no ano 2011, 1.875 UHNWI, é dicir, un 0,004% da poboación. En Europa soamente hai máis UHNWI en Alemaña, Reino Unido, Suíza, Francia e Italia. Debe lembrarse que a participación dos salarios no PIB foi menguante no Reino de España desde o ano 1981 (73%) ao 2012 (57,3%). A Comisión Europea calcula que para 2013 a participación será do 56,3%. Coas contrareformas contra o estado de benestar postas en marcha desde maio do 2010 polo goberno do PSOE e continuadas con fervor polo goberno do PP, a perda dos salarios no peso do PIB será cada vez máis acentuada. Os salarios reais xa caeron desde 1994 ao 2006, case 6%.
Por outra banda, e como xa é de coñecemento común, distintos indicadores sobre o emprego ofrecen un panorama desolador. A taxa de paro creceu do 8,3% no 2006 ao 22,8% no 2011. E segue crecendo. A taxa de paro xuvenil creceu do 17,8% no 2006 ao 48,6% no 2011. E segue crecendo. A porcentaxe de parados que levan máis dun ano buscando emprego pasou no mesmo período do 25% ao 50%. E segue crecendo. A porcentaxe de fogares con todos os activos en paro, tamén se multiplicou por máis de tres neste período: do 2,5% ao 9,1%. E segue crecendo.
Nada máis normal que o laño entre os ricos e os pobres nos países da OCDE sexa nestes momentos a máis grande nos últimos 30 anos, segundo un recente informe desta organización.[10]
Notas:
[1] Para facernos unha idea rápida desta cantidade: representa aproximadamente a metade de todo o PIB do Reino de España do 2012.
[2] Josep Fontana, Por el bien del imperio. Una historia del mundo desde 1945, Pasado y Presente, Barcelona, 2011, p. 939.
[3] Neil M. Barofsky, "Where the Bailout Went Wrong", The New York Times, 29-3-2011.
[4] Michael Hudson, "The People v. the Bankers", Counterpunch.org, 11-5-2010 http://www.counterpunch.org/2010/05/11/the-people-v-the-bankers/.
[5] Juan Hernández Vigueras, El casino que nos gobierna, Clave intelectual, Madrid, 2012.
[6] Faise difícil non lembrar o grande discurso de Robespierre ante a Convención o 2 de decembro de 1792 que encabeza este artigo. "Toda especulación mercantil que fago a expensas da vida dos meus semellantes non é tráfico, é bandidaxe e fratricidio (...) Por que non deben as leis deter a man homicida do monopolista, do mesmo xeito que o fan co asasino ordinario?", http://membres.multimania.fr/discours/subsistances.htm.
[7] Susan George, "Curbing the Corporations: Who? How? When?", en VVAA Transnational Capital vs. People's Resistance, xuño 2012, http://www.alainet.org/publica/476-en.phtml
[8] Accesíbel, mediante rexistro, en http://www.wealthx.com/articles/2011/wealth-x-world-ultra-wealth-report-2011
[9] Daniel Raventós, "Worldwide Concentration of Wealth", Counterpunch.org, 29-5-2010, http://www.counterpunch.org/2010/10/29/worldwide-concentration-of-wealth/
[10] OCDE, "Divided We Caseta: Why Inequality Keeps Rising", 2001, http://www.oecd.org/document/51/0,3746,en_2649_33933_49147827_1_1_1_1,00.html.
Nenhum comentário:
Postar um comentário