"Andreu Nin dicía que os movementos nacionais tamén son revolucionarios"

Entrevista a Teresa Carbonell  para eldiario.es (aquí). Tradución À revolta entre a mocidade.

Teresa Carbonell, presidenta da Fundació Andreu Nin. /MARCEL·LÍ SÀEN

Mestre de escola, xornalista, tradutor, ideólogo, revolucionario e vítima da obsesión estalinista. Andreu Nin foi secretario xeral da CNT e da Internacional Sindical Vermella, rexedor da cidade de Moscova e secretario político do POUM, o partido que quería organizar a revolución. Tamén foi conselleiro de Xustiza da Generalitat de Catalunya. A súa obra é máis actual que nunca, como a de Karl Marx, mais moito máis próxima: Nin fala da crise da monarquía, do fascismo, da folga xeral, do lerrouxismo -que nunca se erradicou-, da revolución e da necesidade de articular a loita. Andreu Nin é necesario e por iso foi silenciado durante máis de 70 anos.

Tras este baleiro, a Fundación Andreu Nin conseguiu que o Parlament de Catalunya lle renda homenaxe, 76 anos despois do seu asasinato. A presidenta a fundación é Teresa Carbonell, filla de militantes do POUM e compañeira de Wilebaldo Solano, con quen viviu 58 anos. Carbonell reivindica a revolución, sen fusís, mais como un cambio radical. Cre que a autodeterminación de Catalunya é en si mesma unha revolución, a mobilización de todo un pobo, mais avisa de que hai que traballar tamén por "a emancipación" do resto do Estado. A loita debe ser internacional. A entrevista é na súa casa, en Barcelona.

Como conseguiron que o Parlament faga unha homenaxe a Andreu Nin?

Durante moitos anos estivemos loitando para que se fale do POUM, mais o Partido Comunista sempre facía de parede. A clandestinidade do POUM durou moitos máis anos que durante a guerra, mais non porque estivese prohibido senón porque o Partido Comunista impedíao. Empezamos a conseguilo grazas ao documental de Televisió de Catalunya "Operación Nikolai" e logo grazas á película Terra e Liberdade, de Ken Loach. No entanto, en realidade, as ideas do POUM están vivas en moitos partidos do Parlament. A idea veu a partir de David Companyon, deputado do Partido Obreiro Revolucionario, que forma parte de EUiA, cando nos dixo que quería colgar un cadro de Andreu Nin no seu despacho. Ás cinco colgaremos o cadro e ao seis faremos a homenaxe.

Despois de que xurdise a idea, custou moito conseguilo?

A xente xa non é como hai uns anos. A mentalidade avanzou moito. As cousas xermolan aos poucos, van madurando. Neste acto todo o mundo quere falar, moitas organizacións de esquerdas, sindicatos, partidos... é algo que vai xurdindo. Sobre todo na situación actual, que é moi explosiva.

Tan explosiva como para terminar nunha revolución?

Isto non depende do que un pense, senón dos acontecementos. Porén, o sentimento da xente é de cansazo dunha sociedade tan corrompida e con estas desigualdades tan grandes. A xente iso concíbeo e pode tardar máis ou menos, mais non sei até que punto a xente poderá aguantar.

Nos seus artigos, Andreu Nin di que a revolución necesita un partido ou un movemento cunha estratexia, porque se non, non conduce a ningunha parte. É o que pasou co 15M?

Equivócase quen pensa que o movemento revolucionario xorde de súpeto e segue adiante. O 15M é moi importante porque fixo reflexionar moito á xente e a mentalidade vai avanzando e iso é moi importante. Hoxe hai moita xente que comprende moito máis do que comprendía antes e isto é grazas ao 15M. Todos ían alí a escoitar e aos poucos vai entrando no inconsciente colectivo da xente.

Vostede acudiu?

Si, e gustei moito. Porque vía á xente como ía cambiando e comprendendo as cousas. O seu comportamento cambiou. E a mentalidade é moi importante. Se a xente non comprende as cousas, non se pode facer nada. Porén se o comprende, nun momento dado pódese avanzar. Isto non quere dicir que se teñan que coller os fusís, nin tirar tiros. Porque cando avanza a mentalidade da xente pode haber cambios, que é o que queremos, sen que haxa necesidade de tirar tiros. A revolución é un cambio radical, non é forzosamente tirar tiros. E para iso fai falta o entendemento da xente. Non o farán catro persoas. E logo debe encamiñarse a cousa. Fai falta organización, sexa un partido ou outra cousa, porque os partidos están moi desprestixiados.

A palabra revolución parece ter unha connotación practicamente terrorista...

Este é o interese dos que non a queren. Se te fixas, sempre que hai movementos populares, os que empezan a tirar tiros non son os que se levantan senón os que teñen medo de perder o seu poder.

Á PAH acusárona de terrorista...

Si e eles non levan armas. Só van coa razón e a xustiza e é así como deben ser as revolucións.

Vostedes tiveron moitas discusións sobre a internacionalización da revolución. Porén entón a revolución é aínda máis difícil, non?

Si, é difícil, mais é inevitábel. Non pode ser que cada un loite para o seu país e arranxalo só para eles.

É certo que o momento histórico que estamos a vivir determinará o futuro de moitas xeracións?

Creo que si. Quizá de momento parece que non se obteña nada, mais é un momento de cambio.

Lenin deixaba moi claro o dereito á autodeterminación. Tamén Andreu Nin. Como é que hai voces de esquerdas, sobre todo a nivel español, que se opoñen a iso frontalmente?

En España non o teñen tan claro e é porque non coñeceron nunca a Catalunya. A emancipación de Catalunya está moi ben, mais hai que conseguir tamén a emancipación de España. Fainos falta explicalo. Porén o goberno de dereitas fai xusto o contrario, exacerbar máis as diferenzas para sacar proveito.

O goberno de dereitas catalán ou o español?

O noso e o de España, que é peor que o de aquí. Porque Rajoy irá contando cousas negativas sobre Catalunya para pór os uns en contra doutros. As esquerdas deberían falar máis con todo o pobo do resto de España. Que a liberación de aquí fóra tamén o do resto de España.

O PSOE tampouco parece moi conforme coa autodeterminación...

Eles defenden o federalismo, que se fose posíbel, a nós tamén nos parece ben. Federalismo significa que todas as autonomías son libres e están federadas.

Parece claro que a relación entre Catalunya e España cambiará. Como o ve?

Non o vexo nada claro. Parece que o goberno de aquí empeza a dar marcha atrás. CiU exaltou o separatismo, para tapar outras cuestións, mais eles teñen moitos intereses co goberno de Madrid.

Nin dicía que quen non queira a revolución que non a alimente.

Exacto. Este é o problema co que se atopa CiU. Exaltaron un movemento separatista só para conseguir a maioría absoluta, mais iso para a burguesía é moi perigoso. Unha vez mobilizaches á xente, aínda que só sexa pola independencia, despois poden decidir que están contra a propiedade privada, e este é o fundamento de CiU e de toda a dereita. Por iso agora non son moi decisivos no tema da independencia. Débense dar conta dos perigos que supón.

Á burguesía interésalle que a xente non se mobilice nunca?

Claro, porque se mobilizan á xente para ter a independencia, poida que despois a xente queira ir máis aló, como adoita ocorrer cos movementos nacionais, e decida ir contra a dereita... E entón que? Por iso dicía Nin que os movementos nacionais tamén son revolucionarios. Se mobilizas a todo un pobo non sabes que pode pasar. Ao mesmo Mais débenlle dicir desde o propio partido que vaia con coidado.

Como é que hai tantas reflexións que fixo Nin hai 70 anos que aínda están vixentes?

Si, hai moitas. E é unha mágoa que o matasen tan novo. Estaba a preparar un libro sobre os movementos nacionais e a emancipación nacional.