As enquisas sinalan que o Partido Popular gañará as eleccións este próximo domingo. E iso parece deberse en parte ao desapego das bases electorais do partido gobernante, o PSOE, e tamén a unha transferencia de votos destas bases ao partido da oposición, o Partido Popular, sobre todo por parte de votantes da clase traballadora que cre, erroneamente, que o PP será máis sensíbel ás súas necesidades do que foi o goberno Zapatero no seu segundo mandato (2008-2011).
Predicín fai xa máis de ano e medio que o Partido Popular, consciente do rexeitamento que as políticas do goberno Zapatero estaba a xerar entre sectores da clase traballadora, presentaríase como o seu máis acérrimo defensor, autodenominándose, mesmo, o "Partido dos Traballadores". É interesante contrastar, por exemplo, a narrativa utilizada no discurso político do PP coa que caracterizou ao goberno socialista. Este último continuou salientando o termo clases medias, e raramente utilizou o termo clase traballadora, termo e concepto que está en desuso na retórica socialista, e iso a pesar de que nas poucas ocasións que á cidadanía española preguntóuselle a que clase pertencen, como na enquisa metropolitana de Barcelona, hai máis cidadáns que se definen clase traballadora que clase media. Paradoxalmente foi o PP o que utilizou máis este termo. E a campaña deseñada polo Partido Popular tentaou criticar ao PSOE desde a esquerda, defendendo aos traballadores. Vimos, por exemplo, como Rajoy botoulle en cara a Rubalcaba, nun dos puntos máis rechamantes do debate que tiveron, que España chegara a ser o país con máis desigualdades da UE (ocultando que non é un feito novo, senón que foi unha constante, acentuada sobre todo polas políticas fiscais regresivas aprobadas polo goberno Aznar, e continuadas polo goberno Zapatero).
Tamén atacou Rajoy a Rubalcaba pola destrución de emprego durante o seu mandato 2004-2010, ocultando que este período tamén viu unha grande creación de emprego, aínda cando grande parte deste emprego -como tamén o foi no período 1996-2004- foi de escaso valor engadido e pouca densidade salarial. En realidade, na época 1996-2004, a masa salarial descendeu, resultado de que as rendas do traballo, como porcentaxe das rendas totais do país, baixaron espectacularmente. Pasaron de representar o 66% da renda nacional ao 61%, o maior descenso (despois de Alemaña) das rendas do traballo de calquera país da UE-15. As políticas do PP favoreceron ás rendas do capital máis que ás rendas do traballo. Os beneficios empresariais aumentaron os seus beneficios netos un 73% (máis do dobre da media da UE-15, que foi un 33%), mentres que os custos saláriales aumentaron un 3,7% durante o mesmo período (tres veces menos que na UE-15, un 18%). A xustificación para tales medidas era a necesidade de crear emprego. Porén o emprego creado foi de baixa calidade, e iso como consecuencia de que a burbulla inmobiliaria, baseada na especulación favorecida pola desregulación do chan e tamén a escasa supervisión do Banco de España (cuxo gobernador foi nomeado polo goberno Aznar), que desviou recursos ao sector da construción á conta doutros sectores de maior valor engadido e con maiores salarios. O feito de que o goberno Zapatero non cambiase esta dinámica (até que foi moi tarde), e que tamén nomease a un gobernador do Banco de España excesivamente sensíbel á banca e pouco ao usuario dela (como tamén ocorrera durante o período Aznar) non ten que facernos esquecer que as maiores decisións que levaron ao grande problema de especulación do capital financeiro e inmobiliario ocorreron durante o goberno Aznar.
Rajoy tamén criticou a Rubalcaba pola conxelación das pensións, medida regresiva do goberno Zapatero. Pero aquí, de novo, non hai que esquecer que as pensións creceron menos durante a época Aznar que durante a época Zapatero, aínda cando tanto o PSOE como o PP aprobaron baixadas de impostos aos sectores podentes da sociedade (que derivan en gran parte nas súas rendas do capital) que, de non facerse, evitasen a suposta necesidade de conxelar as pensións e facer os recortes de gasto público, incluíndo o social. Durante o período 1996-2004, a diferenza de gasto público social por habitante entre España e o resto da UE-15 aumentou enormemente, pasando de 1.904 euros (estandarizados pola súa capacidade de compra) a 2.234, o maior déficit que calquera país tivese coa media da UE-15. Un tanto semellante ocorreu nas pensións. Unha consecuencia diso é que a pobreza entre os anciáns subiu dun 14% a un 30% (Eurostat 2010), no período 1996-2004.
En realidade, grande parte da grande redución do déficit do Estado conseguiuse a base de transferir fondos das áreas sociais, tal como está a ocorrer agora. Por iso é polo que cando o Sr. Aznar foi sacando peito por Europa, dicindo que España era un caso exemplar de redución do déficit, indicóuselle, por parte de máis dun dirixente europeo, que iso o conseguiu á conta de empobrecer as transferencias (pensións) e servizos públicos do Estado do Benestar, como sanidade e educación. O suposto xigante económico tiña pés de barro sociais.
A redución do déficit podería facerse a base de aumentar os impostos e corrixir a enorme fraude fiscal, o maior da UE-15. O presidente Aznar era consciente diso, pois admitiu nunha conferencia de prensa que "os ricos non pagaban impostos". Porén diminuíu o número de inspectores de Facenda, mantendo a España á cola da Europa Social e da Europa Fiscal. A eficacia fiscal foi moi reducida debido en grande parte ao descenso do número de inspectores de Facenda (o número máis baixo da UE-15) e ás prioridades da Axencia Tributaria, centrándose na fraude fiscal dos autónomos e profesionais que representan só o 8% de todo a fraude, sen meterse coa fraude fiscal das grandes fortunas, das grandes empresas e da banca, que representan o 72% de tal fraude.
O seu comportamento nos gobernos autónomos onde goberna mostra con toda claridade o que o PP fará se goberna en España. A redución do gasto público social, a privatización dos servizos públicos do Estado do Benestar (tales como sanidade, educación e servizos domiciliarios ás persoas con dependencia, entre outros) e o apoio de medidas de enfraquecemento da protección social, foron características das súas políticas públicas nas CCAA gobernadas polo PP, e moi en especial en Madrid e Valencia.
De toda esta experiencia pode facilmente concluírse que no caso de que gañe o PP a nivel do goberno central, non hai dúbida de que anunciará que o déficit do Estado é moito maior do que se esperaba, aducindo entón que non teñen ningunha outra alternativa que modificar as súas promesas de non recortar o gasto público en sanidade, educación e outros sectores públicos, facilitando a súa privatización. Isto é o que estiveron facendo os seus homólogos en Gran Bretaña (o goberno de David Cameron) ou en Catalunya (o goberno de Artur Mas) entre outros.
Todos estes datos e experiencias mostran o cinismo (non hai outra maneira de definilo) do suposto "Partido dos Traballadores". A responsabilidade histórica do goberno Zapatero é que as súas políticas económicas, laborais e fiscais, facilitaron o desenvolvemento destas políticas do Partido Popular. Non é certo que non houbese diferenza entre as políticas públicas do PSOE e as do PP. Si as houbo claramente no período 2004-2008 cando o goberno PSOE aliouse informalmente cos partidos á súa esquerda (EU, ICV-EA, ERC e BNG). Porén as diferenzas co PP atenuáronse marcadamente no período 2008-2011, cando se aliou coas dereitas nacionalistas nas áreas económicas, fiscais e laborais, alianzas preferidas polos equipos económicos do goberno Zapatero, cuxas políticas ultraliberais foron responsábeis do enorme baixón electoral do PSOE. Non hai dúbida de que as políticas públicas do PP serán máis ultraliberais que as do PSOE. A súa proximidade coa banca e a grande patronal será máis estreita do que o foi co goberno PSOE.
Requirirase unha autocrítica moi acentuada do socialismo español, no cal sorprendeu a ausencia de voces críticas cara a unhas políticas tan obviamente contrarias ao proxecto socialista. Esta homogeneización do pensamento no colectivo socialista dificultará a necesaria renovación do PSOE (e do PSC). Nin que dicir ten que na etapa post 20-N haberá intentos de silenciar a oposición interna, como ocorreu coa campaña de Josep Borrell tras o desastre da candidatura Almunia, nomeada por Felipe González. Porén, a non ser que haxa un cambio moi substancial do pensamento económico, fiscal, social e político do PSOE, a súa relevancia diminuirá considerabelmente. Nesta renovación do PSOE será necesario que as escasas voces críticas se expandan, ao cal pode axudar se os partidos á súa esquerda crecen considerabelmente con suficiente forza para facerse valer nas Cortes e na sociedade. É fundamental que iso ocorra para evitar a desfeita de todas as esquerdas.
Unha última observación referente ao 15-M, o movemento de rebeldía que está a canalizar en parte o grande movemento de indignación que existe no país. Sería aconsellábel que persoas deste movemento non se abstivesen o día das eleccións, senón que complementasen a súa espléndida campaña de mobilización e axitación con medidas de presión ás institucións, incluídas as representativas, por moi limitadas que estas sexan. E unha medida de presión é ter voz nas cámaras lexislativas, non creando un novo partido, senón apoiando aos partidos de esquerda que expresaron apoio e sensibilidade cara ás causas que sosteñen tal movemento. Os próximos anos serán duros e o país necesitará, como se necesitou durante a transición inmodélica da ditadura á democracia insuficiente que temos, unha presión popular en todas as frontes, desde a rúa (hai que lembrar que Franco morreu na cama, pero a ditadura morreu na rúa) até as salas das institucións representativas.
Se as enquisas do comportamento electoral son certas, parece que o Partido Popular gañará por maioría absoluta, que se presentará nos maiores medios de difusión do país como un corremento á dereita do pobo español. A evidencia, con todo, non mostra tal corremento. En realidade, todas as enquisas de opinión popular mostran que a maioría da poboación española sostén posturas que son máis próximas ás políticas progresistas que ás conservadoras e/ou liberais, tales como favorecer políticas redistributivas, expandir o Estado do Benestar (tanto as pensións como os servizos públicos), eliminar a fraude fiscal, aumentar os impostos da banca e das grandes empresas, facilitar que o Estado cre postos de traballo directamente, e así unha longa lista de medidas opostas ás que se están facendo, e que se expandirán aínda máis. Esta diferenza entre o que a poboación desexa do seu goberno e parlamento e o que obtén e obterá, é causa do enorme descrédito das institucións políticas que, sen dúbida, aumentará. A distancia entre gobernantes e gobernados incrementará a niveis preocupantes para todas as persoas con sensibilidade democrática que loitaron para poder alcanzar o nivel de democracia que a maioría da poboación desexa e merécese. Ábrese unha nova páxina na historia da nosa democracia, que me temo será de retrocesos económicos, sociais e políticos. Encantaríame estar equivocado, pero o record do suposto "Partido dos Traballadores" non deixa moito espazo para outras conclusións. Veremos.
Predicín fai xa máis de ano e medio que o Partido Popular, consciente do rexeitamento que as políticas do goberno Zapatero estaba a xerar entre sectores da clase traballadora, presentaríase como o seu máis acérrimo defensor, autodenominándose, mesmo, o "Partido dos Traballadores". É interesante contrastar, por exemplo, a narrativa utilizada no discurso político do PP coa que caracterizou ao goberno socialista. Este último continuou salientando o termo clases medias, e raramente utilizou o termo clase traballadora, termo e concepto que está en desuso na retórica socialista, e iso a pesar de que nas poucas ocasións que á cidadanía española preguntóuselle a que clase pertencen, como na enquisa metropolitana de Barcelona, hai máis cidadáns que se definen clase traballadora que clase media. Paradoxalmente foi o PP o que utilizou máis este termo. E a campaña deseñada polo Partido Popular tentaou criticar ao PSOE desde a esquerda, defendendo aos traballadores. Vimos, por exemplo, como Rajoy botoulle en cara a Rubalcaba, nun dos puntos máis rechamantes do debate que tiveron, que España chegara a ser o país con máis desigualdades da UE (ocultando que non é un feito novo, senón que foi unha constante, acentuada sobre todo polas políticas fiscais regresivas aprobadas polo goberno Aznar, e continuadas polo goberno Zapatero).
Tamén atacou Rajoy a Rubalcaba pola destrución de emprego durante o seu mandato 2004-2010, ocultando que este período tamén viu unha grande creación de emprego, aínda cando grande parte deste emprego -como tamén o foi no período 1996-2004- foi de escaso valor engadido e pouca densidade salarial. En realidade, na época 1996-2004, a masa salarial descendeu, resultado de que as rendas do traballo, como porcentaxe das rendas totais do país, baixaron espectacularmente. Pasaron de representar o 66% da renda nacional ao 61%, o maior descenso (despois de Alemaña) das rendas do traballo de calquera país da UE-15. As políticas do PP favoreceron ás rendas do capital máis que ás rendas do traballo. Os beneficios empresariais aumentaron os seus beneficios netos un 73% (máis do dobre da media da UE-15, que foi un 33%), mentres que os custos saláriales aumentaron un 3,7% durante o mesmo período (tres veces menos que na UE-15, un 18%). A xustificación para tales medidas era a necesidade de crear emprego. Porén o emprego creado foi de baixa calidade, e iso como consecuencia de que a burbulla inmobiliaria, baseada na especulación favorecida pola desregulación do chan e tamén a escasa supervisión do Banco de España (cuxo gobernador foi nomeado polo goberno Aznar), que desviou recursos ao sector da construción á conta doutros sectores de maior valor engadido e con maiores salarios. O feito de que o goberno Zapatero non cambiase esta dinámica (até que foi moi tarde), e que tamén nomease a un gobernador do Banco de España excesivamente sensíbel á banca e pouco ao usuario dela (como tamén ocorrera durante o período Aznar) non ten que facernos esquecer que as maiores decisións que levaron ao grande problema de especulación do capital financeiro e inmobiliario ocorreron durante o goberno Aznar.
Rajoy tamén criticou a Rubalcaba pola conxelación das pensións, medida regresiva do goberno Zapatero. Pero aquí, de novo, non hai que esquecer que as pensións creceron menos durante a época Aznar que durante a época Zapatero, aínda cando tanto o PSOE como o PP aprobaron baixadas de impostos aos sectores podentes da sociedade (que derivan en gran parte nas súas rendas do capital) que, de non facerse, evitasen a suposta necesidade de conxelar as pensións e facer os recortes de gasto público, incluíndo o social. Durante o período 1996-2004, a diferenza de gasto público social por habitante entre España e o resto da UE-15 aumentou enormemente, pasando de 1.904 euros (estandarizados pola súa capacidade de compra) a 2.234, o maior déficit que calquera país tivese coa media da UE-15. Un tanto semellante ocorreu nas pensións. Unha consecuencia diso é que a pobreza entre os anciáns subiu dun 14% a un 30% (Eurostat 2010), no período 1996-2004.
En realidade, grande parte da grande redución do déficit do Estado conseguiuse a base de transferir fondos das áreas sociais, tal como está a ocorrer agora. Por iso é polo que cando o Sr. Aznar foi sacando peito por Europa, dicindo que España era un caso exemplar de redución do déficit, indicóuselle, por parte de máis dun dirixente europeo, que iso o conseguiu á conta de empobrecer as transferencias (pensións) e servizos públicos do Estado do Benestar, como sanidade e educación. O suposto xigante económico tiña pés de barro sociais.
A redución do déficit podería facerse a base de aumentar os impostos e corrixir a enorme fraude fiscal, o maior da UE-15. O presidente Aznar era consciente diso, pois admitiu nunha conferencia de prensa que "os ricos non pagaban impostos". Porén diminuíu o número de inspectores de Facenda, mantendo a España á cola da Europa Social e da Europa Fiscal. A eficacia fiscal foi moi reducida debido en grande parte ao descenso do número de inspectores de Facenda (o número máis baixo da UE-15) e ás prioridades da Axencia Tributaria, centrándose na fraude fiscal dos autónomos e profesionais que representan só o 8% de todo a fraude, sen meterse coa fraude fiscal das grandes fortunas, das grandes empresas e da banca, que representan o 72% de tal fraude.
O seu comportamento nos gobernos autónomos onde goberna mostra con toda claridade o que o PP fará se goberna en España. A redución do gasto público social, a privatización dos servizos públicos do Estado do Benestar (tales como sanidade, educación e servizos domiciliarios ás persoas con dependencia, entre outros) e o apoio de medidas de enfraquecemento da protección social, foron características das súas políticas públicas nas CCAA gobernadas polo PP, e moi en especial en Madrid e Valencia.
De toda esta experiencia pode facilmente concluírse que no caso de que gañe o PP a nivel do goberno central, non hai dúbida de que anunciará que o déficit do Estado é moito maior do que se esperaba, aducindo entón que non teñen ningunha outra alternativa que modificar as súas promesas de non recortar o gasto público en sanidade, educación e outros sectores públicos, facilitando a súa privatización. Isto é o que estiveron facendo os seus homólogos en Gran Bretaña (o goberno de David Cameron) ou en Catalunya (o goberno de Artur Mas) entre outros.
Todos estes datos e experiencias mostran o cinismo (non hai outra maneira de definilo) do suposto "Partido dos Traballadores". A responsabilidade histórica do goberno Zapatero é que as súas políticas económicas, laborais e fiscais, facilitaron o desenvolvemento destas políticas do Partido Popular. Non é certo que non houbese diferenza entre as políticas públicas do PSOE e as do PP. Si as houbo claramente no período 2004-2008 cando o goberno PSOE aliouse informalmente cos partidos á súa esquerda (EU, ICV-EA, ERC e BNG). Porén as diferenzas co PP atenuáronse marcadamente no período 2008-2011, cando se aliou coas dereitas nacionalistas nas áreas económicas, fiscais e laborais, alianzas preferidas polos equipos económicos do goberno Zapatero, cuxas políticas ultraliberais foron responsábeis do enorme baixón electoral do PSOE. Non hai dúbida de que as políticas públicas do PP serán máis ultraliberais que as do PSOE. A súa proximidade coa banca e a grande patronal será máis estreita do que o foi co goberno PSOE.
Requirirase unha autocrítica moi acentuada do socialismo español, no cal sorprendeu a ausencia de voces críticas cara a unhas políticas tan obviamente contrarias ao proxecto socialista. Esta homogeneización do pensamento no colectivo socialista dificultará a necesaria renovación do PSOE (e do PSC). Nin que dicir ten que na etapa post 20-N haberá intentos de silenciar a oposición interna, como ocorreu coa campaña de Josep Borrell tras o desastre da candidatura Almunia, nomeada por Felipe González. Porén, a non ser que haxa un cambio moi substancial do pensamento económico, fiscal, social e político do PSOE, a súa relevancia diminuirá considerabelmente. Nesta renovación do PSOE será necesario que as escasas voces críticas se expandan, ao cal pode axudar se os partidos á súa esquerda crecen considerabelmente con suficiente forza para facerse valer nas Cortes e na sociedade. É fundamental que iso ocorra para evitar a desfeita de todas as esquerdas.
Unha última observación referente ao 15-M, o movemento de rebeldía que está a canalizar en parte o grande movemento de indignación que existe no país. Sería aconsellábel que persoas deste movemento non se abstivesen o día das eleccións, senón que complementasen a súa espléndida campaña de mobilización e axitación con medidas de presión ás institucións, incluídas as representativas, por moi limitadas que estas sexan. E unha medida de presión é ter voz nas cámaras lexislativas, non creando un novo partido, senón apoiando aos partidos de esquerda que expresaron apoio e sensibilidade cara ás causas que sosteñen tal movemento. Os próximos anos serán duros e o país necesitará, como se necesitou durante a transición inmodélica da ditadura á democracia insuficiente que temos, unha presión popular en todas as frontes, desde a rúa (hai que lembrar que Franco morreu na cama, pero a ditadura morreu na rúa) até as salas das institucións representativas.
Se as enquisas do comportamento electoral son certas, parece que o Partido Popular gañará por maioría absoluta, que se presentará nos maiores medios de difusión do país como un corremento á dereita do pobo español. A evidencia, con todo, non mostra tal corremento. En realidade, todas as enquisas de opinión popular mostran que a maioría da poboación española sostén posturas que son máis próximas ás políticas progresistas que ás conservadoras e/ou liberais, tales como favorecer políticas redistributivas, expandir o Estado do Benestar (tanto as pensións como os servizos públicos), eliminar a fraude fiscal, aumentar os impostos da banca e das grandes empresas, facilitar que o Estado cre postos de traballo directamente, e así unha longa lista de medidas opostas ás que se están facendo, e que se expandirán aínda máis. Esta diferenza entre o que a poboación desexa do seu goberno e parlamento e o que obtén e obterá, é causa do enorme descrédito das institucións políticas que, sen dúbida, aumentará. A distancia entre gobernantes e gobernados incrementará a niveis preocupantes para todas as persoas con sensibilidade democrática que loitaron para poder alcanzar o nivel de democracia que a maioría da poboación desexa e merécese. Ábrese unha nova páxina na historia da nosa democracia, que me temo será de retrocesos económicos, sociais e políticos. Encantaríame estar equivocado, pero o record do suposto "Partido dos Traballadores" non deixa moito espazo para outras conclusións. Veremos.
Nenhum comentário:
Postar um comentário