12/01/2012

Saír do euro?

Vicenç Navarro. Artigo tirado de Público (aquí) e traducido por nós. Ilustración Mikel Jasó.



Estamos a ver durante estes anos de crises o intento máis intenso e masivo por parte das autoridades da eurozona -Banco Central Europeo (BCE), Consello Europeo e Comisión Europea- así como do Fondo Monetario Internacional (FMI) de debilitar, en cada país da zona euro, o mundo do traballo, a protección social e o Estado do benestar. A evidencia diso é contundente. Recortes de dereitos laborais e sociais e de gasto público social están a ocorrer ao longo dos países da eurozona, dándose con especial intensidade nos países da periferia da eurozona, coñecidos como os PIIGS (Portugal, Irlanda, Italia, Grecia e España). Non pasa día sen que noticias sobre recortes e redución de dereitos golpeen as páxinas dos rotativos de maior difusión. A xeralización de tales medidas na maioría de países da eurozona preséntase como un indicador do seu inevitabilidade, é dicir, da necesidade de que leven a cabo para saír da crise.

A evidencia que se irá acumulando mostra, con todo, que tales medidas non só non están a contribuír á saída da crise e da recesión, senón que a están empeorando. Os datos reflicten claramente que tales políticas están a reducir aínda máis a demanda necesaria para estimular a economía. E posto que a demanda xerada no sector privado está estancada (resultado en España do enorme buraco creado na economía polo estalido da burbulla inmobiliaria), o único sector que podería estimular a economía é o sector e o gasto público. Por iso é polo que a redución de tal gasto público sexa un grande erro, pois imposibilita a saída da crise. De novo, a evidencia diso é abafadora. Só os economistas e políticos neoliberais, que dominan os medios de maior difusión, continúan repetindo a dogma neoliberal que está xa profundamente desacreditado empíricamente.

Por que entón se están impondo tales políticas? É máis que dubidoso que as autoridades da eurozona e do Fondo Monetario Internacional non coñezan a abafadora evidencia que mostra o fracaso de tales políticas. O feito de que, a pesar de ser conscientes do dano de tales políticas ao benestar da maioría da cidadanía e á propia economía, continúen impóndoas débese a que están a utilizar esta situación de enorme crise (acentuándoa incluso) a fin de forzar con maior contundencia o que os grupos dominantes nestas institucións (o capital financeiro, é dicir, a banca e as grandes empresas transnacionales) sempre desexaron: debilitar ao mundo do traballo e ao Estado do benestar.

Máis e máis información está a facerse pública mostrando o tipo de presións que tales organizacións (e, moi en especial, o BCE e o binomio Merkel-Sarkozy) estiveron realizando para que os gobernos reciban "axudas" (póñoo entre comiñas porque unha porcentaxe de tales transferencias está encamiñado a que os estados receptores poidan pagar as súas débedas públicas aos bancos alemáns e franceses, entre outros). O Banco Central Europeo supedita estas axudas -en forma de compra de débeda pública- a que fagan reformas que claramente debiliten o mundo do traballo (tales como eliminar a indexación dos salarios ou a descentralización dos convenios colectivos) e reduzan os seus estados do benestar (tales como a privatización das pensións ou dos servizos sanitarios), todas elas medidas que teñen moi pouco que ver coa xénese da crise ou coa saída dela. O argumento que utilizan para xustificar a imposición de tales políticas é que aumentarán a competitividade da economía dos países PIIGS e con iso aumentarán as exportacións, que debesen ser o motor do crecemento económico e a saída da crise.

De novo, a evidencia existente (que é tamén bastante abafadora) cuestiona que os países PIIGS poidan saír da crise a base de tales políticas, pois o maior problema que teñen estes países non é nin o seu inexistente elevado gasto público, incluído o social (que é dos máis baixos da UE), nin a falta de competitividade (as exportacións continuaron crecendo en España durante a crise), senón a súa escasísima demanda. Pero o feito de que a evidencia mostre que este argumento é erróneo ou falso non os frea para que continúen impondo tales políticas, admitindo, como fan os economistas Kenneth Rogoff e Carmen Reinhart, moi influentes no FMI, que o impacto de tales políticas supostamente positivas non se verá por moito tempo, de dez a quince anos a partir de agora.

Esta situación é insustentábel e intolerábel. Condena a varias xeracións a un futuro miserábel. Por iso é polo que se debe considerar o até agora impensábel: a saída de España do euro. Non hai dúbida de que sería un paso difícil, mais non necesariamente peor que o que se predicir para o próximos dez e quince anos. Alternativas, en contra do que din Rogoff e Reinhart, existen. Salvando as diferenzas (que as hai) entre Arxentina e España, o feito é que Arxentina en 2001, tras romper a paridade co dólar e as políticas impostas polo FMI, baixo o Goberno Kirchner, recuperou o seu propio control do valor da moeda e do seu Banco Central, permitíndolle en tres anos que o seu PIB fose xa o que existía antes da crise, sendo a partir de entón o país de América Latina que tivo maior crecemento económico. Letonia, en cambio, seguiu as políticas que está a impor o FMI e hoxe o seu PIB é un 20% inferior ao que tiña ao iniciarse a crise. É importante que para o ben das clases populares iníciese un debate en España sobre os excesivos custos de pertencer ao euro, e dos que a poboación parece ser xa consciente. Segundo unha recente enquisa, o 70% da poboación española ten maiores reservas cara ao euro. Cando se iniciará tal debate en España?

Nenhum comentário: