Entrevista de EL Mundo (aquí) a Xosé Manuel Beiras Torrado, portavoz nacional do Encontro Irmandiño. Fotos de Román Novoa
Nin títere nin cabeza fica en pé após unha conversación con Xosé Manuel Hixinio Beiras Torrado, alma e demiurgo do nacionalismo galego contemporáneo. Máis aló da súa personalidade abafadora e polifacética, o que mantén un tal 'edificio Beiras' en equilibrio é a súa vontade de ave fénix. E iso tamén lle permite dar carpetazo a un BNG que case inventou e lembrar que a política debese facerse desde abaixo, non "a toque de tambor de convocatoria electoral". O intelectual Beiras concede aos entrevistadores un breve beneficio da dúbida, cinco ou seis preguntas. Porén o político Beiras, o catedrático de Estrutura Económica Beiras, o home Beiras que exhala fe inquebrantábel no ser humano, contradi ese pronto e queda un intre máis no ourensán Café Real, para pormenorizar o seu diagnóstico, os seus desexos e ideas co Encontro Irmandiño e falar sen indicio de censura. Cando a conversación completa o seu ciclo márchase cunha leve reverencia e un 'aburiño' nos beizos que, sendo galega palabra, tamén recolle o dicionario da RAE. Outros dirían 'hastalueguiño' galleguizando o evidentemente castelán. Pero seguro que non serían Beiras.
Como podería definirse a situación actual do nacionalismo en Galiza?
Eu creo que é a propia dun período histórico que está a finalizar, o final dun réxime político instaurado na transición. Os distintos segmentos do nacionalismo e da esquerda nacionalista, que ao final da transición ían por separado, lograron agruparse cunha fórmula diferente e moi aberta, que foi o BNG. Só que o BNG naceu para un proxecto estratéxico ancorado en dous eixos: a esquerda e un proceso de autodeterminación. Porén ese deseño foi adquirindo certos vicios e, sobre todo, deformando as súas pautas de convivencia interna. Así que agora estamos nunha fase de rexeneración e recuperación do proxecto, aínda que esta rexeneración e recuperación estamos a facela os segmentos que considerabamos que había que facela. E que non o logramos dentro do BNG.
Como podería definirse a situación actual do nacionalismo en Galiza?
Eu creo que é a propia dun período histórico que está a finalizar, o final dun réxime político instaurado na transición. Os distintos segmentos do nacionalismo e da esquerda nacionalista, que ao final da transición ían por separado, lograron agruparse cunha fórmula diferente e moi aberta, que foi o BNG. Só que o BNG naceu para un proxecto estratéxico ancorado en dous eixos: a esquerda e un proceso de autodeterminación. Porén ese deseño foi adquirindo certos vicios e, sobre todo, deformando as súas pautas de convivencia interna. Así que agora estamos nunha fase de rexeneración e recuperación do proxecto, aínda que esta rexeneración e recuperación estamos a facela os segmentos que considerabamos que había que facela. E que non o logramos dentro do BNG.
Canto tempo transcorrerá ata que se recompoña o nacionalismo galego?
Iso depende das circunstancias. Hai que evitar que a ruptura desemboque nun arquipélago de organizacións como o que había a comezos dos 80. Para iso é necesario artellar ben o espazo diverso e recuperar todos os sectores da cidadanía que se foron afastando do BNG. E iso conséguese, por unha banda, estabelecendo uns principios ideolóxicos propios dun proxecto estratéxico acorde con estes tempos. E, por outro, fixando unhas pautas de convivencia interna para que non haxa unha fronte de partidos, que non sexa unha sopa de letras senón unha organización que dea resposta aos sectores máis novos e aos que están desencantados de como funcionan as organizacións políticas convencionais. De que se acerte ou non dependerá o tempo en que se tarde, mais pode ser rápido.
Por que tardou tanto tempo en concretarse e en facerse oficial a fractura do BNG?
Porque, á fin e ao cabo, os que estabamos máis en desacordo levamos moito tempo no BNG. O BNG era nosa casa, e fixemos todo o posíbel para que se asumise a necesidade de rexeneración. E só cando chegamos ao límite demos este paso de saír, porque non queriamos perxudicar ao Bloque.
Cre que os debates ideolóxicos moitas veces vencellados ás persoas réstanlle credibilidade e forza aos proxectos políticos?
Os debates non, as pelexas internas si. O diálogo é necesario, é a fórmula máis adecuada para ir observando sobre a marcha e comprobando se se vai polo bo camiño ou non. Outra cousa é cando iso desemboca en pelexas de orde persoal, é dicir, cando persoas que representan sectores diferentes dun mesmo proxecto político convértense en 'lobbys', peléxanse polas cotas de poder.
Mentres vostedes debaten, o PP goberna e transmite a mensaxe de que son os que máis se parecen aos galegos e de que teñen claro o que teñen que facer. Parece que a súa mensaxe cala na sociedade...
Non. Hai unha complicidade dos grandes grupos mediáticos, que é un dos problemas máis graves. Xa desde os anos 90 e, moi especialmente, neste país onde non houbo transición no plano sociopolítico, o que paso é que a reforma por arriba produciu unha reconversión por arriba: cambio de chaquetas e lavado de fachadas de toda a estrutura de poder caciquil do franquismo. Isto requiría que os medios, sobre todo os grandes grupos, non estivesen polo labor e que a xente estea cada vez máis manipulada. E o PP non representa máis que unha andrómena de poder ao que lle importa un nabo todo o resto. Por iso nunca teñen debates, só cando se enfrontan os da boina e os do birrete, os aristócratas cos plebeos ou, como eu lles dixen no Parlamento, as SA coas SS, como en tempos do nazismo.
E iso de que se parecen máis aos galegos?
Pois non, cultivan esa imaxe da empanada, como fan en todas partes. Só hai que ver esa dereita europea, a grande dereita alemá, e o que está a facer neste momento. Ao final de todo, eles gañaron a guerra. Fixar o que significa, non é un fenómeno só galego.
Hai marxe até o final da lexislatura para presentarse como alternativa política e implantarse en toda Galiza?
É que a xente, tamén os medios, ven a política por arriba e non por abaixo. A política faise a toque de tambor de convocatoria electoral, e así non se pode facer. Ademais, como toda a mecánica electoral é mercadotecnia, os votos cómpranse e véndense, féchase a porta a facer política por baixo. Este é un dos problemas que tivo o BNG. Non hai que renunciar a tentar ter presenza nas institucións -non sei canto vai durar este réxime político en descomposición-, mais evidentemente non é iso do que se trata. Hai que construír por abaixo, crear unha alternativa para un novo período histórico que vén.
Entón, cre que está superado na práctica o actual réxime constitucional?
Evidentemente. Está superado e, ademais, a Constitución non está vixente, é de escándalo. Miren o que se acaba de facer de orde da 'kaisserina' Merkel e do 'Petain' Sarkozy. É unha violación da Constitución. E a maxistratura... Xa me dirán, absolutamente corrompida. Resulta que a reforma do estatuto catalán é absolutamente inconstitucional mais estas cousas non. Hai sectores que reivindican ás vítimas de ETA, mais cando un xuíz reivindica ás vítimas do franquismo bótano da xudicatura, como foi o caso de Garzón. Se isto non é un réxime en descomposición a ver que é. Ademais, está en descomposición en toda Europa: a UE está 'caput'; a unión monetaria, 'caput'; o estado grego non ten soberanía... Isto non é democracia nin é nada. E a xente sábeo, aínda que non o saiba expresar, por iso sente desafección cara á política.
A esquerda galega renunciou a implantarse en todo o territorio e confía a alternancia nas capas medias e urbanas?
Segundo o que se entenda por esquerda e de que esquerda se fale. É como cando hai anos falábanme do desarmamento ideolóxico da esquerda: do da esquerda social, non; do pensamento de esquerda, tampouco. Porén na esquerda que chega ás institucións políticas se hai un desarmamento cada vez maior. O paroxismo chegou coas reformas de 2010 do Goberno do PSOE, que debeu de dicir: 'convoco eleccións e, se non me apoiades, que veñan os outros que fagan o que eu non quero facer'. Evidentemente, hai unha esquerda social.
Mais cal é a situación en Galiza?
Na Galiza é como noutras partes, coa peculiaridade de que isto segue sendo unha colonia interna. Non hai máis que ver a expoliación dos nosos recursos, cárganse a nosa cultura e a nosa identidade... Onde está Galiza no mapa político do Estado? Algunha vez a autonomía serviu para algo?
Quizá esa autonomía política non se utilizou ben...
Bo, houbo quen non a soubo utilizar porque as maiorías políticas do Parlamento e do Goberno estaban en mans da dereita española. Aqueles que querían continuar facendo o mesmo que se facía antes.
Cando impulsan unha nova forza política, é porque cren que as cousas poden cambiar?
Nós sempre pensamos que as cousas poden cambiar porque cremos na xente. A dereita ten un desprezo absoluto pola xente e tamén os partidos que se constitúen en oligarquía e non fan caso aos cidadáns. A proba é que, cada vez que gobernan, incumpren os programas.
Cre vostede que a maioría dos galegos poden recoñecerse no proxecto nacionalista?
Pois claro. É necesario que os cátodos dun movemento político poderoso provoquen a electrólise. E eses cátodos teñen que estabelecerse a nivel político, non só na sociedade. Iso foi o que provocou que o BNG perdese ese espazo político. As dinámicas sociais nunca son previsíbeis, coma se fosen unha ecuación matemática, son probabilísticas. A véspera da rebelión en Tunes, quen a prevía? Os procesos políticos xestanse por baixo, e mañá pode haber un rebentón, como os volcáns, que aínda que expulsen o magma dunha vez seguen activos.
Cando se di que os nacionalistas xulgan e fan exames de patriotismo á cidadanía, estamos ante algo certo?
Iso é mentira. Hai determinados sectarios e grupos, pero máis exame de patriotismo que fan os señores de Rajoy cos españois... Onde está o patriotismo de Rajoy convertido nun sicario ás ordes de Merkel? España ten unha soberanía de cartón, quen decide é a troika... E detrás está Merkel, quen por certo era confidente da policía política da Alemaña do Leste e pasouse alén, como Manuel Fraga.
Porén vostede tivo unha relación razoábel con Fraga, non é así?
Eu tiven unha relación política cando era líder da oposición e porque se ofreceu diálogo institucional... Falaba con Manuel Fraga como falaba o presidente de EEUU co presidente da URSS.
Volvamos ao BNG. Os cargos electos e visibles de Mais Galiza quedan no Bloque. Esperaba outro resultado da súa asemblea?
Inmediatamente despois da Asemblea do BNG todos eses cargos estaban de acordo comigo en que había que marcharse. Porén comprendo que hai que ter moita coraxe para irse, para saír do claustro materno e nacer á vida por libre e á intemperie.
Unha alternativa política en Galiza pasa por un encontro co PSdeG. Que valoración fai dos acordos do BNG cos socialistas?
Non. A alternativa en Galiza pasa por chegar a un acordo plural, un programa de mínimos asumido por todos e practicado. E ese programa de mínimos ten uns eixos moi claros porque, en realidade, son os problemas de sobrevivencia do país... Se o PSOE non está disposto a asumir uns mínimos, eu non me aliaría con eles, porque é enganar á xente. Como dicía Castelao, 'eu son un político dos de despois'.
No BNG produciuse realmente un debate de ideas?
No BNG o que houbo foi un simulacro de debate. Se houbese debate non se deron os resultados que se deron.
É posíbel que Feijóo perda as próximas eleccións?
A min impórtame un nabo Frijol (sic). O que me preocupa é o poder que está detrás. Feijóo é un monicreque, un monigote, é o presidente da deputación supraprovincial... A autonomía está baleirada de contido político. Estamos ante un caos sistémico como veñen denunciando os especialistas. Pero os políticos non len esas cousas, porque só len o Ola.
A esquerda social e política está na procura dun novo discurso ante a nova realidade?
Eu non estou a buscar ningún discurso solvente, porque o tivemos e témolo. O importante é chegar e non nos deixa a pantalla mediática... A ver que información solvente houbo do que pasou en Grecia e en Islandia... Os islandeses foron os únicos que meteron no cárcere aos responsábeis do caos financeiro.
Dos problemas que ten o país, cales non teñen solución?
Non hai problema sen solución, salvo a morte.
Iso é mentira. Hai determinados sectarios e grupos, pero máis exame de patriotismo que fan os señores de Rajoy cos españois... Onde está o patriotismo de Rajoy convertido nun sicario ás ordes de Merkel? España ten unha soberanía de cartón, quen decide é a troika... E detrás está Merkel, quen por certo era confidente da policía política da Alemaña do Leste e pasouse alén, como Manuel Fraga.
Porén vostede tivo unha relación razoábel con Fraga, non é así?
Eu tiven unha relación política cando era líder da oposición e porque se ofreceu diálogo institucional... Falaba con Manuel Fraga como falaba o presidente de EEUU co presidente da URSS.
Volvamos ao BNG. Os cargos electos e visibles de Mais Galiza quedan no Bloque. Esperaba outro resultado da súa asemblea?
Inmediatamente despois da Asemblea do BNG todos eses cargos estaban de acordo comigo en que había que marcharse. Porén comprendo que hai que ter moita coraxe para irse, para saír do claustro materno e nacer á vida por libre e á intemperie.
Unha alternativa política en Galiza pasa por un encontro co PSdeG. Que valoración fai dos acordos do BNG cos socialistas?
Non. A alternativa en Galiza pasa por chegar a un acordo plural, un programa de mínimos asumido por todos e practicado. E ese programa de mínimos ten uns eixos moi claros porque, en realidade, son os problemas de sobrevivencia do país... Se o PSOE non está disposto a asumir uns mínimos, eu non me aliaría con eles, porque é enganar á xente. Como dicía Castelao, 'eu son un político dos de despois'.
No BNG produciuse realmente un debate de ideas?
No BNG o que houbo foi un simulacro de debate. Se houbese debate non se deron os resultados que se deron.
É posíbel que Feijóo perda as próximas eleccións?
A min impórtame un nabo Frijol (sic). O que me preocupa é o poder que está detrás. Feijóo é un monicreque, un monigote, é o presidente da deputación supraprovincial... A autonomía está baleirada de contido político. Estamos ante un caos sistémico como veñen denunciando os especialistas. Pero os políticos non len esas cousas, porque só len o Ola.
A esquerda social e política está na procura dun novo discurso ante a nova realidade?
Eu non estou a buscar ningún discurso solvente, porque o tivemos e témolo. O importante é chegar e non nos deixa a pantalla mediática... A ver que información solvente houbo do que pasou en Grecia e en Islandia... Os islandeses foron os únicos que meteron no cárcere aos responsábeis do caos financeiro.
Dos problemas que ten o país, cales non teñen solución?
Non hai problema sen solución, salvo a morte.
Nenhum comentário:
Postar um comentário