Larry Elliott. Artigo traducido ao castelán en SinPermiso (aquí) e por nós desde esa lingua para o galego-portugués. O autor dirixe a sección de economía do xornal británico The Guardian. A ilustración do artigo é de Goya.
Mentres Italia se prepara para a última rolda de recortes draconianos, os dirixentes da zona euro deben recoñecer que están sumidos nunha loita a vida ou morte.Na película Shakespeare in Love hai unha escena na que a raíña Bess (Elizabeth I) ten que cruzar un charco embarrado. Nunha parodia da lenda de Sir Walter Raleigh, ela queda esperando a que un cortesán arroxe unha capa aos seus pés. Os mozos tardan unha eternidade en darse conta do que se espera deles, de modo que funfurruñando enoxada un "demasiado tarde, demasiado tarde", a raíña atóase.
"Demasiado tarde, demasiado tarde" ben pode acabar sendo o epitafio sobre a lápida da moeda única se a tremenda crise que se está cocendo termina en catástrofe. E iso é enteiramente verosemellante, porque mentres que na Grande Bretaña a atención centrouse no escándalo das picadas telefónicas de Rupert Murdoch, no que respecta á unión monetaria a crise fíxose máis profunda.
A pauta foi familiar. O mercado financeiros volvéronse contra un dos membros débiles da moeda única, tirando cara arriba do custo de financiar as súas débedas. A diferenza é que o país que se atopa na liña de lume é Italia, que contabiliza o 20% da produción total da zona euro, por oposición a Grecia, que só representa o 3%. Italia entrou na unión monetaria con niveis elevados de débeda nacional e debateuse por convivir coas disciplinas do clube. Na última década perdeu competitividade respecto de Alemaña e xa non pode responder devaluando a lira, que é o que facía regularmente cando dispuña da súa propia moeda. Como resultado, Italia é o último país en preparar un paquete de medidas de austeridade coa esperanza de que poida sacar ao país dos seus apuros.
Enfrontados a esta recente evolución tan preocupante, os responsábeis políticos de Europa, dedícanse, como de costume, a librar batallas de guerras pasadas. Anunciaron que fará falta algún tipo de reestruturación da débeda - falta de pagamento sería un termo máis adecuado - para axudar a Grecia a confrontarse coas súas impagábeis débedas. Trátase de algo que debería considerarse hai meses, pero en cambio saíu á superficie cando a Unión Europea se prepara para anunciar xa os resultados das probas de resistencia dos seus bancos, destinadas a mostrar a resiliencia do sector financeiro fronte aos problemas.
O ano pasado as probas resultaron tan fáciles que as pasaron todos, salvo un feixiño de bancos. Foi como situar o Open de golf desta semana nun percorrido de "pitch-and-putt" [un golf de menores dimensións]. Este ano o reto foi máis esixente e moitos bancos (un 25% ou máis segundo os últimos rumores) fracasarán. Europa ten un problema de débeda soberana que se estende e fai a vida máis difícil aos bancos e aos políticos vacilantes que demostraron non estar á altura do traballo.
Nesta perigosa conxuntura non se pode gañar moito dicindo que a unión monetaria foi sempre unha idea ridícula. Tampouco serve de axuda chorar polo feito de que os arquitectos da moeda única deixasen o edificio a medio construír cando proporcionaron a Europa un banco central pero non un ministerio de finanzas. A cuestión é se os responsábeis políticos de Europa poden arranxarse cos poderes e institucións das que actualmente dispoñen. Para ter sequera unha oportunidade de loitar, os responsábeis políticos teñen que caer na conta de que están implicados nunha loita a vida ou morte. Unha vez que se dean conta diso, seica poidan congregarse ao redor dunha solución colectiva que por primeira vez lles permita a perspectiva de pórse por diante na partida.
En que consistiría esta solución colectiva? O Banco Central Europeo debería mostrarse abertamente activo no mercado financeiro, comprando débeda daqueles países baixo presión. Con iso daríase a impresión de que se estás facendo algo respecto ao problema, en lugar de falar simplemente de facer algo respecto ao problema. A confianza é crucial, e estase esgotando con rapidez no momento presente.
O seguinte paso consistiría en permitir que determinados países se convertese parte da súa débeda nacional en bonos da UE. Con iso reduciríanse os custos de financiar as súas débedas para países como Grecia, Portugal e Italia, aínda que iso significaría custos máis altos nos préstamos para aqueles países (como Alemaña) nos que as taxas de interese están actualmente por baixo da media da zona euro. Tamén significaría perdas para os tedores de bonos, pero non tan grandes como as perdas ás que se enfrontarían se a moeda única se esmendrallase.
Politicamente, isto pode resultar duro á hora de vendelo, en parte porque poida que a opinión pública alemá non o tolere ben, e en parte porque soa como unha vía pola porta de atrás cara a un Estado europeo. Stuart Holland, o economista e antigo deputado laborista, elaborou un plan [1] que salvaría estas obxeccións: afirma que non fai falta que os bonos da EU sexan obxecto de transacción, decidindo os ministros da zona euro a taxa de interese, en lugar dos mercados. Á parte, afirma que o Fondo de Investimento Europeo debería emitir novos bonos negociábeis que sufragasen proxectos en expansión de infraestruturas por toda a zona da moeda única.
Aínda asumindo que estas ideas se acollan como factíbleis, poida que Europa non estexa lista para suxestións tan radicais. Unha solución colectiva resultaría custosa: algunhas estimacións pon unha etiqueta cun prezo de 2 billóns de euros. Os responsábeis políticos poden mostrarse remisos á vista do custo. Poida que prefiran agarrarse ao actual mantra, da austeridade, austeridade e máis austeridade, pero están a xogar ao desastre se fan iso. En privado, algúns altos banqueiros andan dicindo que é cousa de días o que ten Europa para actuar conxuntamente antes de que unha implosión da moeda única desencadee unha segunda fase da crise financeira global.
Que quede claro: se isto chegase a ocorrer, faría que a recesión de 2008-09 parecese suave por comparación.
NOTA: [1] http://www.insightweb.it/web/files/eurobond_and_a_new_new_deal_for_europe.pdf
Nenhum comentário:
Postar um comentário