23/10/2011

O fantástico éxito de Ocupa Wall Street

Immanuel Wallerstein en La Jornada

O movemento Ocupa Wall Street -porque agora é un movemento- é o acontecemento político máis importante en Estados Unidos desde os levantamentos de 1968, dos que é descendente, ou a súa continuación.

Nunca saberemos con certeza por que comezou en Estados Unidos cando o fixo -e non tres días, tres meses, tres anos antes ou despois-. As condicións estaban aí: agudas penurias económicas sempre en aumento, non só para quen de verdade están golpeados pola pobreza, senón tamén para un segmento en perpetuo crecemento dos pobres que laboran (coñecidos tamén como "clase media"); unha esaxeración incrible (voracidade e explotación) do un por cento máis adiñeirado da poboación estadunidense (Wall Street); o exemplo de anoxadas insurreccións por todo o mundo (a "primavera árabe", os indignados españois, os estudantes chilenos, os sindicatos de Wisconsin e unha longa lista doutros). Non importa en realidade que faísca foi a que prendeu o lume. Este comezou.

Na Etapa Un -os primeiros días- o movemento foi un puñado de persoas audaces, case todas mozas, que tentaban manifestarse. A prensa ignorounas totalmente. Algúns estúpidos capitáns da policía pensaron que un pouco de brutalidade acabaría coas manifestacións. Foron captados en película e a película volveuse viral en You Tube.

Iso tróuxonos á Etapa Dúas -publicidade-. A prensa xa non podía ignorar por completo aos manifestantes. Así que a prensa tentou un aire de superioridade. Que sabían da economía estes mozos necios e ignorantes e unhas cantas mulleres vellas? Tiñan algún programa positivo? Estaban "disciplinados"? As manifestacións, dixéronnos, desinflaríanse rapidamente. Pero co que non contaban a prensa nin os poderes (nunca parecen aprender) é que o tema da protesta resoou amplamente e moi pronto prendeu. En cidade tras cidade, comezaron "ocupacións" semellantes. Os desempregados de 50 anos comezaron a unirse. E tamén o fixeron as celebridades. Os sindicatos tamén, incluído nin máis nin menos que o presidente do AFL-CIO. A prensa fóra de Estados Unidos comezou agora a seguir os sucesos. Cando lles preguntaron que pedían, os manifestantes replicaron: "xustiza". Esta resposta comezou a parecer significativa a máis e máis xente.

Isto conduciunos á Etapa Tres -lexitimidade-. Os académicos dunha certa reputación comezaron a suxerir que o ataque a "Wall Street" tiña certa xustificación. De súpeto, a voz principal da respetabilidade centrista, The New York Times, publicou un editorial o 8 de outubro no que se afirmaba que quen protestaban tiñan de feito "unha mensaxe clara e prescricións específicas de políticas públicas", e que o movemento era "algo máis que un levantamento xuvenil". O xornal continuou: "A inequidad extrema é o selo dunha economía disfuncional, dominada por un sector financeiro impulsado en gran medida pola especulación, a estafa e o respaldo gobernamental tanto como polo investimento produtivo". Unha linguaxe forte para vir dese diario. E logo o comité demócrata de campaña para o Congreso comezou a circular unha petición pedindo aos militantes do partido que declarasen: "Estamos coas protestas de Ocupa Wall Street".

O movemento fíxose respectable. E coa respetabilidad veu o perigo -a Etapa Catro-. Un movemento de protesta importante que xa prendeu enfronta comunmente dúas ameazas importantes. Unha é a organización de significativas contramanifestacións nas rúas, da dereita. Eric Cantor, o líder republicano no Congreso, de liña dura e bastante astuto, xa fixo un chamado para tal efecto. Estas contramanifestaciones poden ser bastante feroces. O movemento Ocupa Wall Street necesita estar preparado para isto e pensar a fondo como vai manexar ou conter isto.

Pero unha segunda e maior ameaza vén do mesmo éxito do movemento. Conforme atrae máis respaldo, aumenta a diversidade de puntos de vista entre os manifestantes activos. O problema aquí é, como sempre, como evitar o monstro Escila de volverse un culto amarrado que podería desfacerse debido ao restrinxido da súa base, e o monstro Caribdis de xa non ter unha coherencia política por volverse moi amplo. Non hai unha fórmula simple de como manexarse para evitar irse a calquera deses dous extremos. É difícil.

E en canto ao futuro, podería ocorrer que o movemento vaia en aumento da súa forza. Podería ser capaz de facer dúas cousas: forzar a unha restructuración de curto prazo do que o goberno faga para minimizar as obvias penurias que agudamente sente a xente, e pode conseguir unha transformación de longo prazo de como pensan grandes segmentos da poboación estadunidense acerca das realidades da crise estrutural do capitalismo e sobre as transformacións xeopolíticas importantes que ocorren porque agora vivimos nun mundo multipolar.

Aínda no caso de que o movemento Ocupa Wall Street comezase a extinguirse, debido ao desgaste ou a represión, xa triunfou e deixará un legado duradeiro, como o fixeron os levantamentos de 1968. Estados Unidos cambiaría nunha dirección positiva. E como di o devandito: "Roma non se fixo nun día".

Un sistema-mundo novo e mellor, uns Estados Unidos novo e mellor, é unha tarefa que require os repetidos esforzos de repetidas xeracións. Pero é certo que outro mundo é posible (se non é que inevitable). E podemos facer a diferenza. Ocupa Wall Street está a facer a diferenza, unha gran diferenza.

Tradución do inglés ao castelán: Ramón Beira Herrera
Tradución do castelán ao galego: A Revolta entre a Mocidade con OpenTrad
Fonte: http://www.jornada.unam.mx/2011/10/22/index.php?section=opinion&article=036a1pol

Nenhum comentário: