26/12/2011

Crítica da transición nos cuadernos de Ruedo Ibérico

Joan Martínez Alier, amigo e colaborador habitual de SinPermiso, é catedrático de teoría económica na Universidade Autónoma de Barcelona e un dos fundadores da investigación internacional en economía ecolóxica. Artigo tirado de SinPermiso (aquí) e traducido por nós.



Quenes fixemos os Cuadernos de Ruedo Ibérico na súa última época baixo a batuta de José Martínez Guerricabeitia, tivemos razón en moitas das nosas previsións políticas. Dos autores de Ruedo ibérico, algúns fóronse cara ao PSOE (Semprún, Claudín, Leguina e outros) mais Pepe Martínez e outros permanecemos independentes. Nos anos anteriores á morte de Franco, adiviñamos nos seus detalles o guión a reforma sen ruptura. Seguímoslle a pista con Alfonso Colodrón á Asociación Católica Nacional de Propagandistas e o seu grupo Tácito (berce de ministros nos gobernos de Adolfo Suárez) desde 1973. Denunciamos a consigna do Partido Comunista de lograr unha "reconciliación nacional" que implicaba, como se viu en 1977, unha auto-amnistía dos franquistas.

Hoxe celebramos un breve momento de recordo e recoñecemento da editora Ruedo Ibérico, fundada en París hai 50 anos en 1961, e conmemoramos os 25 anos do falecemento de Pepe Martínez en 1986, arrincoado e excluído, esquecido pola Transición española e os seus portavoces. Celebramos hoxe que se reeditou na colección Backlist de Barcelona o volume A Transición nos Cuadernos de Ruedo Ibérico (en edición de Xavier Dez) que complementa o volume que editou Anagrama (Barcelona, 2001) de textos de José Manuel Naredo publicados (con pseudónimo) nos CRI co título Por una Oposición que se Oponga. Existe ademais unha edición facsímile dos Cuadernos de Ruedo Ibérico e dos seus suplementos desde 1964 até 1979 (www.faximil.com) e unha excelente páxina web con información abundante sobre a editorial Ruedo ibérico a cargo de Marianne Brüll (http://www.ruedoiberico.org/).

Acertamos en case todo. A denuncia dunha lei de "punto final", publicando xa en 1975 un artigo titulado "Quen amnistiará aos amnistiadores?", ao cal o caso de xuíz Garzón deu actualidade. A "reconciliación nacional" fixo difícil a investigación dos crimes franquistas. Aí queda, aí esta o monumento funerario en honra do Xeneral Franco en Cuelgamuros (de onde escapara en 1947 un dos fundadores de Ruedo ibérico, Nicolás Sánchez Albornoz). A Transición española, na súa continuidade e  falta de xustiza, parécese  máis á de Guatemala que á de Arxentina, de Sudáfrica, mesmo á de Chile. Acertamos en criticar á nova monarquía borbónica, que agora se ve que froitos pode dar. Un monarca que durante vinte anos da súa vida adulta apoiara ao franquismo, fora parte do réxime, e que de paso e por vía conxugal apoiara tamén a ditadura militar en Grecia.

Estudamos (en artigos con José Manuel Naredo e con Juan Muñoz) a composición dos primeiros gobernos da monarquía en 1976 e 1977 con representación directa dos intereses económicos nese momento de crise política do sistema, explicamos o poder da banca en España, e anunciamos (nun artigo que Naredo encargou a Julián García Vargas) que as caixas de aforro serían finalmente deglutidas polos bancos. Opuxémonos con forza á tese de PC que caracterizaba (para as súas propias componendas) ao latifundismo español como unha oligarquía semi-feudal, e dixemos que a propiedade do sur de España estaba maiormente en mans dunha burguesía rural fascista ou polo menos franquista, represora e cómplice directa do masacre de 1936 en Andalucía occidental e Estremadura.

Discutimos e desmenuzamos (en artigos de Salvador Giner, Eduardo Sevilla e eu mesmo) a caracterización do franquismo como réxime autoritario (e non totalitario) con pluralismo limitado que tiña introducido Juan Linz. Está por ver aínda como os libros de texto de historia española de obrigada lectura van caracterizar ao franquismo. Deberían mencionar esas temperás disputas.

Previmos que o novo réxime nado en 1977 negaría o dereito de autodeterminación dos diversos territorios hispánicos, e dixemos que quedaba por diante moita represión e violencia en Euskadi. Pero non chegamos a sospeitar aínda que o goberno do PSOE a partir de 1982, onde tantos coñecidos tiñamos, fora a involucrarse nos crimes dos GAL que non foron aínda xulgados integramente.

Analizamos o sector eléctrico español. Xa antes de 1979, do accidente de Three Mile Island (e moito antes dos accidentes de Chernobyl e Fukushima) estivemos firmemente contra a enerxía nuclear, apoiando no terreo (coa loita de Valdecaballeros) o que ía a ser unha permanente moratoria nuclear en España. Nos CRI viuse a economía desde unha perspectiva ecolóxica desde 1974.

Insistimos na debilidade democrática da Constitución de 1977 (co seu artigo 8), seguimos as oscilacións da abstención e do voto en branco cuxo aumento celebramos. Seguimos ao detalle o que ocorría coas moitas folgas desde o 1974 a 1977, denunciamos o Pacto de a Moncloa que lle rompeu o espiñazo ao forte movemento obreiro desa época, lamentamos as loitas internas na CNT. Todo iso o escribimos xa entón, na nosa crítica en CRI contra a Transición excluínte. Miles de páxinas.

A cortina de silencio de cando en cando alzouse desde entón para recoñecer retrospectivamente a nosa capacidade de análise. Pero eses libros e revistas reeditados por Backlist, máis a páxina web e o conmovedor vídeo de Paco Ríos e Mariona Roca sobre Ruedo ibérico, fan visíbel nosa crítica de entón. Agora que hai de novo un goberno postfranquista, cuxo presidente honorario é Manuel Fraga, ex ministro de Información franquista, é bo momento para rememorar as protestas de Ruedo ibérico na década de 1970 contra a Transición excluínte.

Nenhum comentário: