Por que a desigualdade fai que os ricos se sintan máis pobres?

Paul Krugman. Tirado de Sin Permiso (aquí) e traducido para o galego-portugués por nós.

Catherine Rampell escrebeu un artiguiño moi bonito sobre por que os obxectivamente ricos se senten subjetivamente pobres. Con todo, leva razón Brad de Long: un diagrama logarítmico pode ser máis instructivo aínda:  

Gustaríame comentar un pouco este diagrama, que relaciona os ingresos anuais e os percentiles de unidades fiscais.

O que Rampell ten en mente é unha visión da sociedade como unha longa rúa que sobe por un cerro, de modo que a altura crecente vai da man do ingreso crecente. E cada persoa situada ao longo desa rúa valórase a si mesma en relación cos veciños da beirarrúa de en fronte, non en relación co conxunto da rúa.

Pois ben; hai dúas interpretacións lixeiramente distintas desta historia. O que Rampell parece suxerir é que a xente se compara só cos seus veciños do tramo superior, e posto que a costa queda cada vez máis abaixo a medida que ti vas subindo, os ricos senten peor porque o tipo de en fronte cada vez é máis distinto deles.

Unha alternativa é que a xente se compara cos veciños de ambos os lados da rúa, pero o que cambia é a convexidade: se te achas na franxa media da distribución do ingreso, o teu veciño do tramo superior será máis rico que ti na mesma medida en que é máis pobre que ti o veciño do treito inferior; pero nos tramos máis altos da costa iso xa non é verdade. (Fai moito, ensinóuseme que a distribución do ingreso é máis ou menos logarítmicamente normal para o groso do seu rango, pero faise paretiana no tramo superior. Se vostedes non teñen a menor idea do que estou a falar, non se preocupen.)

Sexa iso como for, o certo é que o hiato entre os ricos e os arquiricos creceu espectacularmente. Velaquí os datos de Piketty-Sáez, nos que se observa como o percentil 1 da cúspide afástase dos seguintes 4; o mesmo está a ocorrer coa franxa do 0,1% máis rica en relación cos perdedores situados no rango 99,0-99,9. E así sucesivamente:

O resultado neto é unha sociedade de gañadores como gañadores, na que a xente á que non só lle está indo estupendamente, senón que lle está indo moito mellor relativamente que á mediana en que se achaban fai unha xeración senten, a pesar de todo, atrasados.

Unha nota persoal: desde o meu punto de vista, sempre me resultou relaxadora a extrema desigualdade na cúspide. A Robin e a min vainos estupendamente, está claro, pero outros son moito máis ricos; o feito é, con todo, que, especialmente en Nova York, sabes que, gañes o que gañes, sempre hai outros que gañan tanto, que os teus ingresos parecen triviais. Así pois, a que valorarse a un mesmo deste xeito? Claro que é moito máis fácil sentirte así cando te fixeches con outros moitos potenciadores do ego.