Ultraliberalismo usan Grecia como cobaia da crise financeira

Michalis Kritsotakis. Artigo tirado de SinPermiso e traducido para o galego desde a tradución castelá. O autor é deputado pola formación Esquerda Radical.

Entrevistado por Kostis Damianakis, columnista da axencia brasileira Carta Maior, o deputado grego polo partido da Esquerda Radical, Michalis Kritsotakis, destacou a importancia dos movementos que xurdiron nos últimos meses no país, mais dubida que eles substitúan o potencial dunha esquerda unificada. Para o membro do Foro Social grego, os ajustadores do sistema ultraliberal usan a Grecia como o coello de indias para avaliar o comportamento e resistencias das sociedades nunha crise sistémica como a actual.

Deputado nacional desde as eleccións de 2009, profesor universitario, cunha mestría en administración de empresas, Michalis Kritsotakis, é protagonista do Foro de Diálogo e Acción Unida da Esquerda e da Coalición da Esquerda Radical, que desde 2004 reúne a dez partidos e ten dez bancas no Parlamento. El asegura que é un deber histórico da esquerda neste momento de crise, actuar unificadamente ao redor dos puntos de acordo e deixar para o futuro unha eventual discusión sobre a unión en torno un partido único.

Nunha entrevista exclusiva con Carta Maior, Kritsotakis responsabilizou ao sistema político bipartidista que goberna Grecia desde a ditadura militar por seguir un modelo de desenvolvemento errado, corrupto e adaptado aos intereses da minoría que detenta o poder financeiro. Na súa análise, a Esquerda ten parte da responsabilidade na crise do país, ao rexeitar unirse e priorizar a pureza ideolóxica. "Iso decepciona ao pobo e, por tanto, a nosa responsabilidade é aínda maior. A nosa proposta non é máis a de unir á esquerda, pois o partido comunista négase a discutir. A proposta hoxe é "chegar a un consenso e actuar xuntos no punto en que estamos de acordo".

Kritsotakis advertiu que a caída libre do país e a súa perda de soberanía xa teñen impactos fatais. O pobo grego está a enfrontar unha penuria sen precedentes nos índices sociais, feito que prexudica a súa saúde psicolóxica, pois "a perda do salario ou da xubilación, que leva ás persoas a estar baixo a liña de pobreza, a perda da esperanza, das perspectivas, da autoestima ". Para el, os ajustadores do sistema ultraliberal están a avaliar o comportamento e as resistencias sociais das sociedades nunha crise sistémica como esta.

Carta Maior: O goberno sostén que tiña que salvar ao país e que a culpa da crise é do goberno anterior e das características da sociedade grega. Quen ao final é o malo da quebra?

Michalis Kritsotakis: A responsabilidade absoluta é do sistema político bipartidista que nos goberna desde fan trinta anos, porque sempre coidou os intereses da minoría, que son os donos do poder financeiro, á conta da gran maioría do pobo. O sistema nunca desenvolveu a base produtiva do país, e basicamente seguiu un modelo de desenvolvemento equivocado, corrupto e adaptado aos intereses desa minoría financeira. A responsabilidade é do sistema bipartidista, nestes momentos, que é o que acepta, independentemente das súas pequenas diferenzas, a dominación da lóxica ultraliberal da Troica por encima do país. O memorándum que eles asinaron non ten ningunha posibilidade de axudar ao país a saír da crise. Pola contra, empúxanos cara ao fondo, aínda máis.

CM:  O goberno apóiase cada vez máis nas forzas policiais para conter a reacción do pobo contra as medidas e recortes impostos polo memorándum. Que doe máis nunha democracia, a violencia policial ou a pobreza?

MK: No momento en que os salarios e as pensións sofren recortes sen precedentes, o asalariado medio, o agricultor e o pequeno empresario sofren un golpe tras de de outro, é obvio que non van aguantar, nin a economía nin o pobo. A nosa economía é aínda familiar na súa meirande parte e a política do goberno atácaa no seu tronco. É fácil comprender que iso non pode pasar dunha maneira respectuosa dos dereitos e da democracia, e por iso o goberno recorre á violencia contra calquera que protesta, desde os agricultores, aos sindicalistas e aos movementos sociais. Aínda máis, dentro do propio Parlamento hai outro tipo de violencia exercida sobre a democracia, cando o goberno toma medidas ad hoc e leis que lles permiten asinar o memorándum e acordos sen pasar polo Parlamento. Estes son pequenos golpes non compatíbeis coa democracia.

CM: A esquerda pode ter un papel definitivo neste escenario, mais parece non saber ben como exercelo. Por que?

MK: Se a esquerda estivese unida podería exercer ese papel histórico, primeiro porque o goberno non ten máis a maioría, e a dereita, o outro polo do sistema bipartidista, non convence a ninguén. É un feito que a esquerda gañou puntos segundo as enquisas de opinión pública, mais está moi fragmentada. Niso contribúe unha lóxica irracional por unha banda da esquerda, que prioriza a pureza ideolóxica en lugar dunha acción unificada. Iso decepciona ao pobo e, por tanto, a nosa responsabilidade é maior. A nosa proposta non é máis a de unir á esquerda, pois o partido comunista rexeita discutir. A proposta hoxe da Coalición da Esquerda Radical é a de chegar a un consenso e actuar xuntos nos puntos que acordamos, e despois, fósese o caso, discutiremos os puntos de diverxencia. Lamentabelmente somos acusados o partido comunista de que esta proposta é desorientadora.

CM: Os movementos que xurdiron nos últimos meses como os "indignados" nas prazas e o movemento "non pagamos", teñen o potencial de exercer o papel que tería unha esquerda unida?

MK: Con certeza eses movementos poden axudar á unión do pobo grego, e aínda máis, obrigar a algunhas forzas políticas a comprender a realidade, pero na miña opinión non poden deseñar un programa maior, nin ofrecer unha proposta política integrada. Desgraciadamente, algunhas partes da esquerda chegaron ao momento de denunciar e desprezar colectivamente ese movemento. Entre tanto, no movemento das prazas participan persoas que ignoran as liñas partidarias, e iso aplica unha presión enorme neles. Eu diría que o maior achegue destes movementos é que conseguen levantar ao pobo da apatía do seu sofá, ao mesmo tempo que haxa unha variedade de ideas, ás veces inconvenientes, dentro das prazas. Por outra banda, o movemento "Non pagamos", é importante, porque desafía ao goberno e as súas medidas inconstitucionais, antidemocráticas, inxustas, e os que é peor, tamén ineficientes. Até agora o que foi arrincado violentamente do pobo desapareceu nun buraco negro e os índices empeoraron en lugar de mellorar. Iso justifica aínda máis a loita deses movementos.

CM : A revista Lancet publicou a semana pasada un estudo que mostra unha caída na expectativa de vida no país, acompañada polo aumento de suicidios e enfermidades psicolóxicas, características dos países en guerra. Grecia está en guerra?

MK - Probablemente. A Asociación Psiquiátrica de Grecia tamén alertou recentemente sobre o aumento no uso de antidepresivos e a demanda de asistencia. Enquisas sinalan que por cada 1 por cento de aumento no índice de desemprego, as doenzas psicolóxicas aumentan o 0,71 por cento. O feito, desalentador, entón, non é a perda do salario ou da pensión que leva as persoas por baixo do índice de pobreza, senón a perda da esperanza, da perspectiva, da autoestima, sentimentos que levan ao illamento, a comportamentos antisociais e a rabia, que ás veces, está direccionada xustamente contra sistema político. Deste xeito é creado un círculo vicioso en que para a xente é imposíbel saír, especialmente neste momento. Entón é necesario a creación polo pobo dun movemento masivo para resistir o modelo ultraliberal e aos seus portavoces, que nos levaron a este punto.

MC: Os empréstitos, previstos no memorándum do goberno coa Troica, veñen acompañados de condicionalidades impostas historicamente aos países non soberanos Que é o que hai cara a adiante?

MK- Neste momento o país parece indefenso. O desemprego aumenta e grande parte da sociedade caeu baixo a liña de pobreza. Xustamente actualmente unha grande parte do sistema político, en sintonía, atopou a oportunidade de vender os nosos recursos naturais e conceder a nosa forza de traballo indefensa ao capital. Alemaña especialmente ten condicionada a súa axuda á creación de zonas francas, onde as leis de traballo non se aplicarán, nin terán salarios mínimos. Ademais de todo, eles non queren ningunha restrición que teña que ver coa protección do medio ambiente e é por iso que o goberno sancionou leis como o fast-track, que axiliza este proceso. Alemaña quere transformar a Grecia nun laboratorio de enerxía renovábel para a exportación; o que nós, como partido, defendiamos hai anos como o camiño para a soberanía enerxética, está a tornar cara a un pesadelo. Ese tipo de investimentos en enerxía renovábel anulará a industria pesada das illas gregas, inclusive en Creta, que é o turismo. É un pouco traxicómico que a oposición maioritaria estexa esixindo máis axilidade ao goberno nestas concesións e na creación de leis que facilitan os investimentos.

CM- Aínda así esa receita é imposta polos gobernos centrais de Europa e o FMI, e até unha parte dos gregos apóiaa como camiño para saír da recesión e xerar empregos.

MK Esas paradigmas que mencionei son a aplicación da lóxica ultraliberal que di que, por encima de todo están os mercados. Eles definen todo, autoregúlanse, están porriba da política e dos países. Esta lóxica é moi patente ao mirar o papel central dos bancos nesta crise e a dominación das axencias de clasificación de riscos. Estamos a enfrontar, en realidade, a ditadura dos mercados por encima da política e da sociedade, que non conseguen resistir. O sistema político e a sociedade terminan servindo aos desexos dos mercados case como un vicioso en algo, neste caso é o crédito.

CM- Podemos dicir que o que eles fan en Grecia é o preludio de algo maior?

MK É moi importante que todos comprendan que Grecia hoxe é unha cobaia. A crise, é sistémica, expándese a outros países, e os axustadores do sistema queren avaliar até que punto poden chegar. A esquerda europea parece estar consciente diso. E como o noso opoñente, o sistema ultraliberal é algo transnacional, a nosa loita ten que ter características internacionalistas.