Sergio Cesaratto. Tirado de Página12 (aquí) e traducido por nós.
A crise financeira europea non terminou, acaba de comezar. No longo prazo, a traxedia grega aparecerá como un episodio menor. Non é difícil para os arxentinos comprender a orixe da crise, aínda que é sorpresivo por que unha das rexións máis ricas do mundo e unha referencia global para o crecemento con equidade social está a suicidarse ao adoptar medidas de austeridade que profundan a crise.
A Unión Monetaria Europea (EMU, polas súas siglas en inglés) naceu dun deseño político francés que pretendía atar para sempre o destino da Alemaña postunificación a Europa occidental. Doutro xeito, a nova Alemaña miraría cara ao leste, como o fixo de todos os xeitos ao converterse no eixo manufacturero de Europa do leste, cara a onde descentralizou as súas producións de menor valor agregado. Ao participar da EMU, Italia e outros países apuntaron a importar a disciplina fiscal, monetaria e laboral alemá.
Os economistas de Estados Unidos alertaron aos europeos que a EMU non era un "área monetaria óptima", xa que era moi heteroxénea en termos económicos, culturais e lingüísticos. As elites europeas vírono como unha conspiración norteamericana para impedir o nacemento dunha nova divisa internacional. Sexa o que fóra, o que sucedeu entre 1999 e 2008 é unha historia coñecida para os arxentinos. A liberalización financeira e a fixación do tipo de cambio xeraron enormes fluxos financeiros desde o "núcleo" europeo (Alemaña, Holanda, Austria e Finlandia) cara á "periferia" (fundamentalmente, España, Grecia e Irlanda). Estritamente, Francia e Italia non pertencen a ningún dos grupos, a industria manufacturera italiana sitúase segunda só por detrás de Alemaña e isto evidencia as diferenzas entre Italia e España. Os fluxos de capitais conduciron a un boom da construción en Irlanda e España e impulsaron o malgasto do goberno en Grecia. Isto conduciu a un efémero crecemento neses países, acompañado por unha inflación relativamente elevada e a consecuente perda de competitividade. As contas externas volvéronse negativas e acumularon un enorme caudal de débeda, principalmente con Alemaña.
Asimétricamente, desde fins da década do 90, baixo o goberno social- demócrata do chanceler Schroeder, Alemaña adoptou unha política mercantilista de moderación salarial e fiscal xunto con flexibilización laboral. Por unha banda, comprimía a demanda doméstica e a inflación e, polo outro lado, financiaba a demanda agregada na periferia. Isto converteuse na desembocadura do modelo de crecemento alemán baseado nas exportacións.
O único problema é que a periferia acumulou enormes cantidades de débeda externa sen ter a capacidade para, eventualmente, terminar cos desbalances devaluando as súas moedas, como fixo Arxentina en 2002 ou Italia en 1992, logo dos desequilibrios creados polo Sistema Monetario Europeo nos 80. A fins de 2009, os mercados financeiros comezaron a dubidar da solvencia das economías periféricas. A crise golpeou a Grecia, Irlanda, Portugal en 2010 e á terceira e cuarta economía da EMU, España e Italia en 2011. Como consecuencia da caída nos ingresos fiscais e o rescate público do sector bancario en países como Irlanda e España, os problemas de débeda privada convertéronse nun problema de débeda pública.
A resposta europea foi caracterizada historicamente por ser sistematicamente "moi moza, moi tarde". Os fondos de emerxencia europeos foron concibidos para evitar o default dos gobernos periféricos. Con todo, hai un inconveniente: unha parte significativa deses recursos vén dos mesmos países que necesitan o financiamiento, un círculo vicioso. Contra o desexo de Alemaña, o Banco Central Europeo (BCE) tivo unha tímida intervención para soster as débedas soberanas periféricas, mais só o suficiente para evitar o colapso da EMU e non para manter en niveis sustentábeis as taxas de xuro sobre esas débedas (os dous membros alemáns do directorio do BCE renunciaron en protesta durante 2011).
Os alemáns oponse a que o BCE actúe como prestamista de última instancia para os países e bancos, a principal razón pola cal foron creados os bancos centrais. A idea dun banco central que coopere democraticamente coa política fiscal foi parte da recente reforma do Banco Central arxentino. Porén os líderes alemáns, os gobernantes demócrata-cristianos e a oposición socialdemocrata, comparten, consciente ou inconscientemente, un diagnóstico errado da crise europea. En nome dun inexistente perigo inflacionario, rexeitan o accionar firme do BCE para acougar aos mercados ao actuar como o máximo garante/protector das débedas periféricas. É máis, Alemaña impuxo medidas de austeridade fiscal sobre a periferia argumentando que o malgaste fiscal é o responsábel da crise.
O resultado é unha situación económica e social en deterioración. Alemaña espera sobrevivir, a pesar da caída dos mercados periféricos europeos, mirando cara ás economías emerxentes. A única acción efectiva foi tomada en decembro pasado polo titular do BCE, Mario Draghi, novamente coa oposición alemá, ao prestarlle aos bancos europeos un billón de euros por tres anos a unha taxa dun por cento coa expectativa de que unha parte se utilice para soster as débedas soberanas. Esa operación serviu como alivio de curto prazo, mais agora os bancos teñen máis bonos de débeda, unha situación nada tranquilizadora dado que as causas que xeraron a crise seguen presentes.
Os países europeos están nun escenario kafkiano: tolos se quedan, tolos se se van. Por unha banda, o crebe da Eurozona devastará ao sistema financeiro global, dado que calquera país endebedado entrará en default ao mesmo tempo. Doutra banda, Alemaña oponse á solución máis razoábel: permitir que o BCE sosteña a débeda europea, impulsar a demanda interna alemá permitindo que os salarios e o gasto fiscal aumenten, implementar un enorme Plano Marshall europeo para a periferia emitindo eurobonos.
Este é o triste final dunha linda historia europea de construción dunha sociedade xusta e eficiente. Talvez, cando as cousas empeoren, mesmo para os alemáns, o fracaso da austeridade leve a medidas máis progresivas. Con todo, iso non compensará o sufrimento innecesario que impoñen as políticas vixentes sobre millóns de europeos. A presión de Estados Unidos e as economías emerxentes para que Alemaña asuma un liderado rexional e global e non se comporte como Suíza serían de grande axuda.
A Unión Monetaria Europea (EMU, polas súas siglas en inglés) naceu dun deseño político francés que pretendía atar para sempre o destino da Alemaña postunificación a Europa occidental. Doutro xeito, a nova Alemaña miraría cara ao leste, como o fixo de todos os xeitos ao converterse no eixo manufacturero de Europa do leste, cara a onde descentralizou as súas producións de menor valor agregado. Ao participar da EMU, Italia e outros países apuntaron a importar a disciplina fiscal, monetaria e laboral alemá.
Os economistas de Estados Unidos alertaron aos europeos que a EMU non era un "área monetaria óptima", xa que era moi heteroxénea en termos económicos, culturais e lingüísticos. As elites europeas vírono como unha conspiración norteamericana para impedir o nacemento dunha nova divisa internacional. Sexa o que fóra, o que sucedeu entre 1999 e 2008 é unha historia coñecida para os arxentinos. A liberalización financeira e a fixación do tipo de cambio xeraron enormes fluxos financeiros desde o "núcleo" europeo (Alemaña, Holanda, Austria e Finlandia) cara á "periferia" (fundamentalmente, España, Grecia e Irlanda). Estritamente, Francia e Italia non pertencen a ningún dos grupos, a industria manufacturera italiana sitúase segunda só por detrás de Alemaña e isto evidencia as diferenzas entre Italia e España. Os fluxos de capitais conduciron a un boom da construción en Irlanda e España e impulsaron o malgasto do goberno en Grecia. Isto conduciu a un efémero crecemento neses países, acompañado por unha inflación relativamente elevada e a consecuente perda de competitividade. As contas externas volvéronse negativas e acumularon un enorme caudal de débeda, principalmente con Alemaña.
Asimétricamente, desde fins da década do 90, baixo o goberno social- demócrata do chanceler Schroeder, Alemaña adoptou unha política mercantilista de moderación salarial e fiscal xunto con flexibilización laboral. Por unha banda, comprimía a demanda doméstica e a inflación e, polo outro lado, financiaba a demanda agregada na periferia. Isto converteuse na desembocadura do modelo de crecemento alemán baseado nas exportacións.
O único problema é que a periferia acumulou enormes cantidades de débeda externa sen ter a capacidade para, eventualmente, terminar cos desbalances devaluando as súas moedas, como fixo Arxentina en 2002 ou Italia en 1992, logo dos desequilibrios creados polo Sistema Monetario Europeo nos 80. A fins de 2009, os mercados financeiros comezaron a dubidar da solvencia das economías periféricas. A crise golpeou a Grecia, Irlanda, Portugal en 2010 e á terceira e cuarta economía da EMU, España e Italia en 2011. Como consecuencia da caída nos ingresos fiscais e o rescate público do sector bancario en países como Irlanda e España, os problemas de débeda privada convertéronse nun problema de débeda pública.
A resposta europea foi caracterizada historicamente por ser sistematicamente "moi moza, moi tarde". Os fondos de emerxencia europeos foron concibidos para evitar o default dos gobernos periféricos. Con todo, hai un inconveniente: unha parte significativa deses recursos vén dos mesmos países que necesitan o financiamiento, un círculo vicioso. Contra o desexo de Alemaña, o Banco Central Europeo (BCE) tivo unha tímida intervención para soster as débedas soberanas periféricas, mais só o suficiente para evitar o colapso da EMU e non para manter en niveis sustentábeis as taxas de xuro sobre esas débedas (os dous membros alemáns do directorio do BCE renunciaron en protesta durante 2011).
Os alemáns oponse a que o BCE actúe como prestamista de última instancia para os países e bancos, a principal razón pola cal foron creados os bancos centrais. A idea dun banco central que coopere democraticamente coa política fiscal foi parte da recente reforma do Banco Central arxentino. Porén os líderes alemáns, os gobernantes demócrata-cristianos e a oposición socialdemocrata, comparten, consciente ou inconscientemente, un diagnóstico errado da crise europea. En nome dun inexistente perigo inflacionario, rexeitan o accionar firme do BCE para acougar aos mercados ao actuar como o máximo garante/protector das débedas periféricas. É máis, Alemaña impuxo medidas de austeridade fiscal sobre a periferia argumentando que o malgaste fiscal é o responsábel da crise.
O resultado é unha situación económica e social en deterioración. Alemaña espera sobrevivir, a pesar da caída dos mercados periféricos europeos, mirando cara ás economías emerxentes. A única acción efectiva foi tomada en decembro pasado polo titular do BCE, Mario Draghi, novamente coa oposición alemá, ao prestarlle aos bancos europeos un billón de euros por tres anos a unha taxa dun por cento coa expectativa de que unha parte se utilice para soster as débedas soberanas. Esa operación serviu como alivio de curto prazo, mais agora os bancos teñen máis bonos de débeda, unha situación nada tranquilizadora dado que as causas que xeraron a crise seguen presentes.
Os países europeos están nun escenario kafkiano: tolos se quedan, tolos se se van. Por unha banda, o crebe da Eurozona devastará ao sistema financeiro global, dado que calquera país endebedado entrará en default ao mesmo tempo. Doutra banda, Alemaña oponse á solución máis razoábel: permitir que o BCE sosteña a débeda europea, impulsar a demanda interna alemá permitindo que os salarios e o gasto fiscal aumenten, implementar un enorme Plano Marshall europeo para a periferia emitindo eurobonos.
Este é o triste final dunha linda historia europea de construción dunha sociedade xusta e eficiente. Talvez, cando as cousas empeoren, mesmo para os alemáns, o fracaso da austeridade leve a medidas máis progresivas. Con todo, iso non compensará o sufrimento innecesario que impoñen as políticas vixentes sobre millóns de europeos. A presión de Estados Unidos e as economías emerxentes para que Alemaña asuma un liderado rexional e global e non se comporte como Suíza serían de grande axuda.
Nenhum comentário:
Postar um comentário