28/05/2012

Grecia en caída libre, e a esquerda

Michael R. Krätke. Artigo tirado de SinPermiso (aquí) con tradución desde o castelán de Revolta IrmandiñaMichael R. Krätke, membro do Consello Editorial de SINPERMISO, é profesor de política económica e dereito fiscal na Universidade de Ámsterdam, investigador asociado ao Instituto Internacional de Historia Social desa mesma cidade e catedrático de economía política e director do Instituto de Estudos Superiores da Universidade de Lancaster no Reino Unido.



Unha saída de Grecia da eurozona equivalería a unha condena nun Hades económico. O caos económico e a bancarrota estarían garantidos. O noso amigo Michael Krätke prosegue a súa importante reflexión sobre os desafíos a que se enfronta a esquerda grega e europea iniciada o pasado novembro.

Que teñen en común a maioría de votantes do CDU e o FDP en Alemaña cos comunistas tradicionalistas gregos? Resposta: todos queren a saída de Grecia da Eurozona, e canto antes mellor. Uns porque non queren comprender o desastre que tería lugar como consecuencia ou veno como un castigo xusto para os gregos que viviron "por encima das súas posibilidades". Os outros, os leninistas do Partido Comunista grego (KKE), porque esperan subir ao poder tras o caos inevitábel dunha saída do euro.

Describir como caos o que esperaría a Grecia en cuestión de días despois de renunciar ao euro é unha subestimación heroica. A economía do país está hoxe polos chans. Se se ignora o pago da débeda, entre o 2009 e o 2011 os orzamentos do estado esborralláronse nun nada desprezábel 17%. Por iniciativa de Alemaña recortáronse os gastos sociais en 180 mil millóns de euros. No mesmo espazo de tempo a economía encolleuse un fabuloso 20%. Grazas ao ditado de austeridade imposto pola Unión Europea e o Fondo Monetario Internacional, os traballadores, a clase media, os xubilados e os estudantes gregos son cada día máis pobres. O 22 por cento dos gregos carece oficialmente de traballo. Nos menores de 25 anos a cota de desemprego é do 55%, máis alta que no Estado español.

Moitos gregos votaron o 6 de maio pola coalición de esquerdas SYRIZA porque cren que xa non hai nada que perder. O que non cambia que unha maioría dos gregos queira a pesar de todo permanecer na Eurozona. Saben o que lles espera cunha saída do euro. Recentemente os ministros de economía da Unión Europea non deixaron lugar a dúbidas de que, de abandonar o "programa de axustes", retiraríaselle a axuda común estratéxica. Os seus adversarios en Atenas farían ben en non ir demasiado de farol coa troika: en última instancia quen ten as mellores cartas é a Eurozona.

Loita pola existencia

De ter lugar unha saída do euro, a fuga de capitais que xa comezou aumentaría aínda máis, e as institucións financeiras en Alemaña, Francia e Suíza deberían garantir unha choiva de diñeiro. Ao mesmo tempo habería que contar cunha fuxida considerábel dos aforros dos depósitos dos bancos para pór os euros que quedan a recado, transferilos ao estranxeiro ou salvalos dun cambio forzoso en dracmas. O goberno grego, independentemente da súa cor, debería, en consecuencia, e mesmo moito antes dunha saída do euro, fechar bancos e fronteiras e quebrantar o dereito europeo para introducir controis aos fluxos de capital e despedirse dunha economía libre de mercado.

Desde o primeiro día do seu renacemento a dracma caería con toda probabilidade en picado. Os máis optimistas cren que sería normal unha perda do seu valor do 70 por cento. Equivócanse de punta a cabo. Porque Grecia necesita importar e non en pouca medida. Estas importacións encareceríanse debido ao cambio de divisa, tanto, que en poucos días desataríase verdadeira unha loita pola existencia nas gasolineiras e supermercados. Equivócase quen crea que cunha desvalorización da moeda mellorará a competencia de maneira inmediata. Baixarían os prezos para o queixo, as olivas, o viño ou as vacacións no Mar Exeo drasticamente se a dracma tivese moi pouco ou ningún valor? Con toda seguridade non! Mentres Atenas abandone a Eurozona mais se manteña na Unión Europea, a Comisión Europea debería introducir de inmediato en arranxo ao dereito vixente da UE impostos á importación de mercadorías gregas de acordo coa diferenza (isto é, dun 70 por cento e máis).

De continuar as débedas estranxeiras do estado e das empresas gregas en euros, converteríanse de inmediato en imposíbeis de pagar. Tantas dracmas para desfacerse desta montaña de débeda é algo que a débil economía exportadora grega nunca poderá permitirse. Se o goberno en Atenas leva a cabo un cambio forzoso da débeda estranxeira en dracmas, o estado entraría en bancarrota, e con el, as empresas que contraeron con el débedas.

Para os países do núcleo da Unión Europea sería un fracaso ter que encaixar este golpe. As perdas para a Eurozona ascenderían duns 280 até 300 mil millóns de euros. O Banco Central Europeo, así como os bancos alemáns, franceses e gregos (os maiores dos cales se atopa en mans estranxeiras) deberían depreciar os seus bonos gregos. A Alemaña custaríalle un 100 mil millóns de euros. Grazas a quita de débeda que se conseguiu e as condonaciones parciais anteriores quedaría conxurada a con frecuencia mencionada ameaza dun efecto dominou: as débedas gregas son modestamente pequenas en comparación como para desatar un terremoto bancario a nivel europeo. Porén os danos políticos serían inmensos. A UE debería, como potencia económica máis forte do mundo, admitir, despois de todas as conferencias, cimeiras, medidas de resgate e fondos anticrise, ser incapaz de evitar o crash. Para Portugal, Irlanda, España e Italia crearíase un precedente que inmediatamente tería resposta entre os acredores e investidores financeiros. Con outras palabras, a factura dunha partida de Grecia do euro deberían pagala os contribuíntes de cada país. O Financial Times de Londres supón mesmo que o modelo grego podería suxerir medidas similares en España, Italia e Portugal para desfacerse das súas débedas. Unha situación explosiva como esa a eurozona non a viviu aínda.

De 20 a un 30% menos

Pode evitarse o escenario dunha saída do euro? Se se deixa dunha vez a cegueira e estupidez económicas, esta opción non parece excluída. Os acordos internacionais poderían por suposto renegociarse se está en interese de ambos os lados. Que os acordos asinados con Grecia son economicamente irracionais e prexudiciais para ambos os lados é mesmo urxente afirmalo.

É claro que Grecia necesita reformas estruturais. Porén non as falsas reformas que decretaron até a data a troika composta pola Comisión Europea, o BCE e o FMI. Grecia ten -sabido é desde hai tempo- catro problemas estruturais: unha enorme economía mergullada, que supón entre o 30 e o 40% da economía total do país; unha corrupción desbordante; un aparello de recadación de impostos que non funciona correctamente; unha estrutura económica diversificada totalmente deficiente. Unha vez máis, todo isto é en grande parte consecuencia da política económica ultraliberal das décadas anteriores e que os diferentes gobernos en Atenas aplicaron como alumnos exemplares. De non baixar desde o 2004 Grecia os seus impostos á riqueza, os ingresos e as empresas segundo ditaba a doutrina ultraliberal da Unión Europea, a súa débeda actual sería entre un 20 e 30 por cento inferior.

Ningún deste problema pode remediarse co tratamento de choque que se lle receitou. A través da chamada desvalorización interna -o recorte de salarios, xubilacións e prestacións sociais- empúrrase á economía grega cara unha Depresión aínda máis profunda. Desde logo, non se pode achegar capacidade de manobra ao fisco cando se despide aos seus funcionarios. Para evitar a evasión fiscal masiva das empresas gregas -as compañías de loxística, un dos sectores menos coñecidos do país, paga tantos impostos como ningún- e converterse en propietario da riqueza do país necesítase unha cooperación europea das autoridades fiscais. A corrupción non pode combaterse nin frear a extensión da economía mergullada mentres o aparello do estado se desangra por completo.

Onde poderían aforrarse de feito auténticas fortunas sería recortando o desproporcionado orzamento militar, mais iso non ocorre por presión dos intereses das empresas de armamento alemás. En lugar róubaselle ao país o seu futuro, arruinando ás escolas e universidades a base de austeridade. A un diagnóstico falso séguelle unha terapia falsa. Quen queira terminar coa "eurocrise" con todas as súas absurdidades, terá que facelo renegociando as condicións de axuda co próximo goberno grego. 

Nenhum comentário: