Artigo tirado de aquí. Tradución para o galego desde o inglés de Héctor Rodríguez Vidal e Adrián Levices Casal.
Calquera mente sensata, ao ler sobre a última declaración no
tribunal constitucional, chegará a unha destas dúas conclusións:
ou o Bundesbank non conseguiu recoñecer a ameaza determinista que
percorre a Eurozona (e leva aproximadamente 8 meses en hibernación)
ou optou o Bundesbank por unha estratexia que conseguirá (logo ou
tarde) o desmembramento da actual Eurozona. Resistímonos a aceptar
algunha inxenuidade de parte do Bundesbank, optamos antes ben polo
segundo. Aquí está o porqué:
O momento do 12 de xuño
O 12 de xuño de 2013 está previsto que o tribunal constitucional
alemán decida a respecto da legalidade do programa sobre as
transaccións monetarias directas do señor Mario Draghi. De todas
as intervencións institucionais durante os últimos tres anos de
atropelada Eurocrise, o programa sobre as transaccións monetarias
directas (xunto coa obstinación alemá en recoñecer que a saída de
Grecia do euro era arriscada demais) foi a medida máis significante
á hora de conseguir acalmar o mercado de bonos e permitir que o
euro non se fragmentase (tras a recente saída de facto de
Chipre da Eurozona).
Non é esta a primeira vez que o tribunal constitucional alemán ouve
causas contra as reformas institucionais de Europa, cuxo propósito
era acalmaren os mercados e que a Eurozona (e a súa clase política)
merque tempo extra. Foi soamente o pasado setembro que aquel
proferiu, coa boca case cerrada, que o Mecanismo Europeo de
Estabilidade tiña luz verde, mentres impuña condicións moi
restritivas para a participación de Alemaña no mesmo (p.e.,
limitando a contribución de Alemaña ao Mecanismo Europeo de
Estabilidade a menos de 200 mil millóns de euros, especificando que
o MEE non podería facer un só movemento sen o consentimento do
Parlamento Federal, etc.)
Realmente ninguén espera que o tribunal constitucional alemán vaia
desafiar o regulamento que prohibe explicitamente o programa sobre as
transaccións monetarias directas do señor Draghi; pola contra, case
todo o mundo pensa que avaliará detidamente as condicións que
acompañarán as compras de bonos baixo o programa de Draghi –como
fixo exactamente, por outras palabras, co Mecanismo Europeo de
Estabilidade; ou sexa, dándolle luz verde mentres se impón obrigas
ás súas operacións dun modo que, efectivamente, torna a aquel
inútil. Por tanto, a proba do pastel farase cando se coma, tanto en
termos de como os mercados reaccionarán canto (e moi importante) en
termos de como actuará o Banco Central Europeo se necesita activar
as transaccións monetarias directas para axudar ao mercado de bonos
italiano (quere isto dicir, acatarán o señor Draghi e a señora
Merkel as condicións do Tribunal ou as varrerán silenciosamente
para debaixo do tapete?).
As declaracións do Bundesbank
En certo modo, o tribunal constitucional alemán non está a facer
nada novo; ladea a cuestión dicindo “si” oficialmente a Berlín
mentres se ocupa de crear as condicións necesarias para que isto
sexa un efectivo “non”. Con todo, esta vez é diferente.
Neste momento en que Karlsruhe (onde o Tribunal constitucional está
situado) pisará (moi probabelmente) unha tenue liña entre o
obstrucionismo e a necesidade de evitar un confronto entre Berlín e
Fráncfort, o que fai que isto soe distinto son as declaracións que
o pasado decembro presentou perante o Tribunal o Banco Central de
Alemaña, o intransixente Bundesbank – un documento
que tan só onte divulgou Handeslblatt, expresando tamén
extensamente a súa opinión nos xornais de finanzas.
Concretamente foron tres declaracións as que fixeron disto unha
bomba. A primeira cuestiona abertamente se o Banco Central Europeo
ten o mandato de preservar a integridade do euro; isto é, evitar o
colapso da moeda. A segunda, na realidade, cuestiona a decisión
conxunta do señor Draghi e da señora Merkel de manter Grecia na
Eurozona. E, por último, a terceira pon en dúbida a convicción tan
frecuentemente mostrada por Draghi de que a rotura do mecanismo
transmisión monetaria debe ser emendada tan logo como posíbel.
Tomadas xuntas, estas tres pasaxes son un auténtico casus belli
contra o euro como moeda coherente ; sobre todo á vista de que son
declaracións oficiais do Bundesbank para o tribunal constitucional
Alemán co propósito de invocar un interdito constitucional perante
a postura do señor Draghi en cuestións monetarias. Á vista da
gravidade do asunto, sería quizá importante dar unha olladela a
cada cal destas tres corrosivas declaracións:
1ª declaración: non é o papel dun banco central garantir
a irreversibilidade da moeda.
Un pregúntase de quen é ese papel, se non é dun banco central.
Desde que o liderado político, electo democraticamente, declara
(para ben ou para mal) unha determinación de ferro para manter a
Eurozona intacta, sería unha groseira violación do mandato do Banco
Central Europeo non garantir, o mellor posíbel, a irreversibilidade
da moeda (enténdase ben, xunto á estabilidade de prezos, os
estatutos do BCE especifican que este está obrigado a axudar o
Consello Europeo na consecución dos seus obxectivos máis amplos).
Especialmente nunha Eurozona que tan só ten unha institución
substancial común, o BCE! Pondo en dúbida este simple suposto, o
Bundesbank toma unha novísima e totalmente incendiaria posición: a
salvación da Eurozona non é o principal, mesmo cando o seu liderado
político pense que o é! Nada pode danar máis a confianza na
Eurozona do que tal postura/declaración de parte do Banco Central da
máis poderosa economía da unión monetaria.
2ª declaración: a credibilidade do programa de
transmisión monetaria directa, co cal o sr. Draghi tentou garantir a
irreversibilidade do euro, foi posta en dúbida (mesmo antes de que o
TMD fose anunciado) polo uso grego do Mecanismo de Financiamento de
Emerxencia [ou ELA, polas súas siglas en inglés, N. do T.] do seu
propio Banco Central entre abril e decembro de 2012 aproximadamente.
Esta declaración require algunha análise de significado. Para non
esquecermos, Grecia deixou de recibir as divisións de empréstito da
troika cando o goberno de Papademos perdeu a súa credibilidade ao
comezo da primavera e tivo de convocar eleccións. A troika,
mencionando a imposibilidade de acordo cun goberno que de feito non
existía, suspendeu todo pagamento ao goberno grego até novo aviso.
Non retomou os empréstitos ao Estado grego até finais de ano, ben
pasada a elección (en xuño) dunha condescendente administración
conservadora que aceptou todos os seus termos e condicións. Entre
tanto, por un tempo na primavera de 2012, o BCE tamén interrompeu as
operacións de refinanciamento dos bancos gregos, decisión que non
puido evitar dado o claro estado de insolvencia destes. Se neste
punto (cando o estado fica sen absolutamente ningún recurso), os
bancos gregos perdesen tamén acceso ao financiamento a través do
Mecanismo de Financiamento de Emerxencia, terían fechado ao instante
e o Goberno grego, gostase ou non, tería de reconstituír o dracma e
saír da unión monetaria.
En efecto, isto non ocorreu porque o BCE nunca aprobou a saída de
Grecia do euro (considerándoa correctamente unha sucesión de
acontecementos sistematicamente catastrófica) e permitiu ao Banco
Central Grego seguir a proporcionar liquidez aos xa falidos bancos
gregos. Alén diso, e isto non é insignificante precisamente, o BCE
tiña outra razón para facer o que fixo: en maio e agosto de 2012,
divisións de bonos do goberno grego que o BCE adquirira en 2010
(como parte dun mal sucedido programa de adquisición de bonos do
Programa para Mercados de Valores) madureceron. Permitir a saída de
Grecia da unión tería significado a perda deses bonos; unha
eventualidade política e simbólica que entristecería ao sr.
Draghi. Así, o goberno grego emitiu “Treasury Bills” [N. do T.,
Treasury Bills ou T-Bills son un tipo de bono que madurece nun ano ou
mesmo menos, e por causa do pouco tempo de maduración, implica
poucos xuros] para pagar ao BCE (mentres gardaba algúns “feixóns”
para si), T-Bills que tan só mercaron bancos gregos antes de
entregalos in manu ao Banco Central de Grecia en troca da
liquidez do Mecanismo de Financiamento de Emerxencia. Desta maneira,
mantívose a Grecia “alimentada con sonda” até que ao fin do ano
as divisións de empréstito da troika comezaron a fluír de novo e o
BCE comezou a aceptar de novo as garantías dos bancos gregos (coa
pretensión de que, dalgún modo, se tivesen tornado solventes de
novo).
Esta é a causa de fondo que motiva a acusación do Bundesbank contra
o programa de transición monetaria directa do BCE. O que está a
dicir o sr Weidmann é que, no caso mencionado máis arriba, o BCE
xogou rápido e perdeu nos termos da súa propia normativa, aceptando
unha garantía sen valor algún e, mesmo cando non podía seguir a
facer isto, permitindo ao Banco Central de Grecia emitir euros en
representación de entidades da Eurozona en clara bancarrota (os
bancos gregos). E se o BCE xogou rápido e perdeu nesta ocasión, por
que deberiamos confiar en que non fará o mesmo co programa de
transición monetaria directa? Que impedirá ao sr. Draghi adquirir
bonos italianos mesmo se o goberno en Roma é menos do que dilixente
na aplicación de cortes no gasto xa acordados, suspensión de
impostos e “reformas”? Débese admitir que ao sr. Weidmann non
lle falta razón. Mais imaxinemos qué tería acontecido se o sr.
Draghi propuxese ao Consello de Goberno do BCE vedar ao Banco Central
de Grecia as provisións de liquidez feitas a través do Mecanismo de
Financiamento de Emerxencia en xuño, en agosto, en setembro? Grecia
tería saído da Eurozona do día para a noite, incumprindo a obriga
de pagamento dos bonos gregos contraída co BCE (a primeira vez que
tería acontecido na curta historia da Eurozona), Italia tería
quebrado e o euro xa sería historia.
En suma, reprendendo a xestión do desastre grego feita polo BCE
durante aqueles meses cruciais de 2012, o Bundesbank está a pór en
cuestión se a Eurozona debe ser salvada. Xuntamente coa primeira
declaración máis arriba, as palabras do Bundesbank envían o sinal
de que pensa que é preferíbel permitir o colapso da Eurozona antes
que adoptar unha interpretación máis “flexíbel” da insolvencia
ou, no caso de adquisicións da transición monetaria directa, da
“condicionalidade”.
3ª declaración: o sr Draghi, e practicamente calquera
outro comentarista, lamenta a miúdo que o mecanismo de transmisión
de taxas de xuro do BCE se teña descontrolado; reducións nas taxas
de xuro de refinanciamento no BCE sen ningunha caste de precedente
non son entregadas nin tan sequera a firmas lucrativas e eficientes
da periferia duramente golpeada. De entre todas as autoridades
financeiras e económicas europeas tan só o Bundesbank dixo isto ao
Tribunal constitucional de Alemaña: a pregunta que xurde é tanto se
tal desenvolvemento debe ser corrixido como o porqué”.
Esta declaración revela aparentemente unha falta de empatía que
excede as expectativas negativas dos máis ardentes críticos do
Bundesbank. Porén, é isto falta de empatía? Sería iso soamente,
caro lector, se o Bundesbank pensase realmente que está ben que unha
compañía española pague taxas de xuro do 7% mentres unha compañía
alemá comparábel (en termos de eficiencia e potencial
rendibilidade) consegue empréstitos a un mero 2%. Eu, con todo,
comezo a inclinarme para a interpretación de que o Bundesbank non
pensa que esta sexa unha situación defendíbel. A razón de que non
queira que o mecanismo de transmisión sexa corrixido pode ser que
lle resulte máis útil á súa estratexia mentres aquel estea
“roto”. Útil en que sentido? No sentido de que, mentres estea
roto, o clima político en Europa se torna a cada momento máis
disposto a aceptar a idea dunha rotura na Eurozona, sen que tivese de
propor nunca o Bundesbank tal rotura.
Conclusión: erro ou estrataxema?
Algúns lectores poden sentirse inclinados a desbotar a miña
hipótese por ser improbábel demais, demasiado conspirativa. É
absolutamente certo que non teño evidencias de que o sr. Weidmann
adoptou intencionalmente a estratexia de puxar a Eurozona para a
desintegración (creando así unha inexorábel dinámica que
conducirá á reintrodución do D.M. [N. do T., D.M. son as siglas de
“Deutsche Mark” ou marco alemán]). Sexa como for, unha lectura
atenta das declaracións do Bundesbank ao Tribunal constitucional
déixanos tan só dúas posíbeis interpretacións. A primeira é que
o sr. Weidmann non “se enteira”, que non ve que a saída de
Grecia en 2012 ou a de Italia en 2014 significaría o fin da
Eurozona, que non ve que o anuncio do sr. Draghi da Transmisión
Monetaria Directa tivo un papel crucial na paraxe da desintegración
da moeda común o pasado ano, que non chega a apreciar a catástrofe
que encaran boas e sólidas empresas españolas e italianas por causa
do avariado mecanismo de transmisión das taxas de xuro. A outra é a
miña interpretación: o sr. Weidmann pode ver mesmo ben demais o
sostido máis arriba sen lugar a dúbidas, tan só está a atrasar
esta declaración perante o Tribunal constitucional propositadamente
e como parte dunha estratexia que conduce o euro á morte após lle
abrir mil tallos case silenciosos. Fai ti a túa escolla, caro
lector: veremos aquí o grande Erro ou a grande Estratexia
do Bundesbank, cuxo propósito é orixinar unha nova e firme moeda ao
leste do Rhin e ao norte dos Alpes, libre dos “países do déficit”
e Francia? Eu sei por que interpretación xogaría os cartos.
Nenhum comentário:
Postar um comentário