Feminismo, maternidade e política: ¡cambiemos o mundo!

Por Ileana Medina Hernández (tomado do blog "Tenemos tetas", aquí).

Cando iniciamos a polémica neste blog entre o "feminismo ao uso" (o que domina hoxe día nas institucións públicas) e o eco-feminismo, feminismo da diferenza, ou feminismo maternal, como queiramos chamarlle, sabiamos que o tema seguiría dando de si. 

O libro da Badinter aínda non foi editado en España (estráñame tanto!) pero xa dá coletazos, e eu alédome infinitamente de que por fin estes temas empecen a aparecer na prensa xeneralista. 

As autoridades sanitarias e científicas dan xa por sentado que non hai discusión sobre os inconvenientes da lactación artificial para a saúde dos bebés, pero parece que o que se sabe ben nas Consellerías e Ministerios de Sanidade non pode chegar aos Institutos da Igualdade nin aos Ministerios da Seguridade Social nin aos órganos lexislativos e de goberno. 

A politóloga vasca Edurne Uriarte publicou esta semana un artigo na revista Mujer Hoy, titulado "As Mamíferas", no que basicamente se fai eco das ideas de Elizabeth Badinter. (Por certo, a sección Ser Nais, do sitio web de Mujerhoy, está patrocinada por unha marca de leite artificial para bebés, á que lle vén de perlas que non sexamos "mamíferas"). 

Busco pola rede outras declaracións de Uriarte sobre feminismo e atópome con que escribiu un libro que se chama Contra o feminismo (que non lin, está claro) e esta entrevista, onde non sei vós, pero eu entre liñas creo albiscar que ela está máis aló do feminismo porque, máis que compatibilizar a maternidade co traballo, quere que as mulleres directamente nos ocupemos só do traballo :-)

No fondo non comprendo por qué estas mulleres parten do suposto de que defender a lactación materna é ir contra a participación social e política das mulleres. Non entendo por que senten atacadas. Eu creo que é todo o contrario. Que sí é perfectamente compatible a cada vez maior presenza das mulleres no mundo público e político, coa práctica da lactación materna e cunha crianza cada vez máis amorosa para os nosos fillos. 

Como? Transformando o panorama laboral. Iso é o verdadeiramente feminista e revolucionario. 

Vaiamos por partes. 

No meu artigo anterior Nos necesitamos las unas a las otras, e en todos os que publiquei neste blog, creo que deixei ben claro que non estamos en contra da incorporación ao traballo e, menos aínda, da realización profesional das mulleres e de que estas ocupen postos directivos a todos os niveis. Faltaría máis. 

Tampouco pretendemos impor a ningunha muller o parto natural nin a lactación extensa, simplemente queremos poder exercelos quen si cremos nela. Para iso, para ampliar os dereitos a todos os tipos de maternaxes que existen, é necesario cambiar algunhas cousas, que non restrinxen os dereitos de ninguén, senón que os amplían. 

O que sucede é que creo que a incorporación da muller ao mundo laboral, público e político ten que servir para cambialo.

Di Edurne Uriarte na entrevista citada anteriormente: 

"Iso significa cambiar a organización das nosas vidas, porque as carreiras non van cambiar para adaptarse ás mulleres que queren as dúas cousas."

Pois a miña postura é que si: que as carreiras si teñen que cambiar para adaptarse ás mulleres que queren as dúas cousas (maternidade e traballo), como tamén teñen que cambiar para adaptarse aos homes que queren as dúas cousas (paternidade e traballo). 

O mundo laboral ten que cambiar. Ten que cambiar para que todos, mulleres e homes, traballemos un pouco; e todos, mulleres e homes, dediquémonos un pouco a criar aos nosos fillos. 

O que non pode pasar é que todos esteamos 12 horas diarias traballando, mentres a crianza, o fogar, os coidados a nenos, enfermos e anciáns, trasladámolos precariamente ás mulleres máis pobres, ás inmigrantes, ás empresas privadas e ao Estado (a través de oficios e profesións cada vez peor pagos). Inmigrantes que traballan sen contratos; gardarías privadas que pagan 600 euros mensuais ás súas educadoras; e educadoras de gardarías públicas que, xunto cos demais funcionarios, viron o seu soldo aínda máis reducido recentemente. 

O amor e o coidado debe ser reivindicado como algo digno de ser realizado e vivido por todos os seres humanos, e non como algo precario que fan aqueles que non poden acceder a outra cousa. O amor e o coidado non cotizan en bolsa e están fóra da lóxica mercantil: hai que defendelos con política e con dignidade persoal!

Témome que a postura de Badinter e a de Uriarte arrastran parte do rol tradicional das mulleres de clases altas: figurar en sociedade, mentres outros se ocupan dos seus fillos. A crianza no mesmo saco que os labores domésticos. Os fillos ao coidado doutros. 

As mulleres de clases altas nunca aleitaron nin criaron aos seus fillos ao longo da historia patriarcal (así que non vén por que terían que facelo agora). Tampouco podían antes acceder ás profesións liberais nin aos cargos políticos. O seu único rol consistía en ser a señora de Mr. X, parir moitos herdeiros, e pronto volver figurar nos salóns. 

Badinter, Uriarte e o feminismo clásico da liña de Simone de Beauvoir defenden a incorporación da muller ás profesións liberais, aos cargos públicos e económicos, ao poder político... pero non reivindican o outro lado que tamén nos foi arrebatado ás mulleres: o embarazo consciente, o parto libre, a lactación pracenteira, a maternidade plena; e o coidado dos débiles, que debería correspondernos A TODOS. 

Segundo elas, iso debe seguir sendo ocultado, desprestixiado e delegado noutros. Iso é algo que só fan Os POBRES. 

Lonxe de liberarse do patriarcado como afirma Uriarte, as feministas clásicas representan o CULMEN DO PATRIARCADO: a muller totalmente conversa ao mundo masculino, ao mundo da competitividade, da lóxica mercantil, do consumo, da vida exterior, do PODER entendido tal como entendérono os homes: xerarquía, privilexios, altos cargos, oligarquía. 

Teño a impresión de que estas mulleres só falan en nome daquelas profesionais cualificadas e con éxito que gañan 5000 euros ao mes, e que, como elas, accederon aos centros de poder e puideron deixar aos seus fillos en mans de chachas, criadas e institutrices... (como fixeron historicamente as mulleres de clases altas ás que elas pertencen). 

E moito me temo que os seus maridos tampouco se ocupan dos labores domésticos, que quedan en mans de empregados e serventes ("de segunda categoría"). Co que nesas familias, precisamente o único que se comparte ao 50%, seica é o diñeiro, porque o traballo doméstico fano outros. Así o reflicte tamén a psiquiatra Inmaculada Gilaberte no seu libro Equilibristas: entre a maternidade e a profesión, onde conta a solución que ela atopou: unha amorosa inmigrante que se ocupa dos seus fillos. 

Teño a impresión de que estas mulleres só defenden o dereito a incorporarnos ao modo de vida dos ricos, mentres os pobres se ocupan daquelas tarefas que nós NON QUEREMOS FACER, incluído con iso coidar aos nosos fillos. 

E, que hai de todo o exército de limpadoras, caixeiras de supermercado, dependentas, coidadoras de anciáns e nenos, oficinistas, auxiliares, obreiras... e mesmo moitas graduadas universitarias, que traballan por menos de mil euros ao mes, sen realización profesional, e sen poder pagarse unha nanny que á vez coide dos seus fillos? Para estas mulleres a incorporación ao traballo asalariado supuxo realmente unha liberación, ou unha dobre carga? 

Doutra banda, e deixando a discusión sobre as mulleres, están os nenos. 

Nenos que fomos, somos e seremos todos. Están O AMOR E AS EMOCIÓNS. Algo que non se atopa no mercado laboral, nin nos colexios de elite, nin tampouco nas coidadoras inmigrantes (que á súa vez se ven obrigadas a deixar aos seus fillos nos seus países de orixe). É perpetuar a cadea do abandono, os fillos de cada unha en mans doutras. 

Os bebés e nenos necesitan ser amados polos seus pais. Para iso, para sentirse amados, NECESITAN PASAR TEMPO CONNOSCO. Necesitan leite materno (que só as mulleres podemos dar), corpo materno e paterno, fogar, comida saudable, comunicación, dedicación persoal por parte dos seus proxenitores. Se para iso fai falta "cambiar as carreiras": cambiémolas! Para iso precisamente tiñamos que chegar as mulleres ao poder. 

Se a maternidade prexudica o desempeño laboral: cambiemos as formas de desempeño laboral! Se o desempeño laboral prexudica á maternidade: cambiemos as formas de desempeño laboral! 

Por que supomos que podemos cambiar a organización das nosas vidas, por que supomos que podemos sacrificar aos nosos fillos, por que supomos que non fai falta ser "boas nais" nin "bos pais" e NON SUPOMOS QUE PODEMOS CAMBIAR O MUNDO LABORAL E PRODUTIVO, O MUNDO SOCIAL E POLÍTICO, a favor dos nosos fillos e do futuro?

A xornada laboral de 8 horas é unha reivindicación do século XIX. Parece incrible que 200 anos despois, coa muller incorporada ao traballo (ou sexa, o dobre de man de obra dispoñible), e con todos os adiantos da robótica, intelixencia artificial e internet, non sexa posible REDUCIR AS XORNADAS LABORAIS. Producir máis en menos tempo. 

Parece incrible que cada familia necesite hoxe que os dous membros da parella traballemos entre 8 e 12 horas diarias, deixando aos nosos fillos sen atención familiar, para PODER COMPRAR o que cremos que necesitamos para ser felices. 

O lóxico non sería que, tras a incorporación da muller ao traballo e tras o aumento exponencial da produtividade que trae a era dixital, TODOS TIVÉSEMOS QUE TRABALLAR MENOS HORAS? 

Traballar menos horas para estar cos nosos fillos, traballar menos horas para repartir o emprego, traballar menos horas para que os ricos non se enriquezan tanto, traballar menos horas para consumir menos, traballar menos horas para repartir mellor as riquezas, traballar menos horas para diminuír a explotación intensiva da man de obra e dos recursos naturais? 

Transformar o mercado laboral: redución da xornada, eliminación inmediata desa horrorosa xornada partida española, teletraballo, traballo por obxectivos, cambios na organización do traballo, aumento da produtividade, traballo sen horarios ríxidos, racionalización dos horarios de traballo, traballos aos que se poida ir cos nosos fillos, traballos na casa, traballos máis motivantes, mellor xestión dos recursos humanos, máis prestixio para os traballos de coidado do outro (coidadores, educadores, enfermeiros, auxiliares... que deberían gañar máis que un executivo de Banca, máis que un notario e até máis que un Ministro, dado que realizan os labores de maior importancia social), baixas maternais máis longas como nos países nórdicos urxentemente, verdadeiros permisos de lactación, máis recursos estatais para gardarías públicas e ao mesmo tempo para as nais e pais que queiran permanecer cos seus fillos aforrándolle ese gasto ao Estado, facer compatible o mundo laboral coa crianza dos nenos pequenos: diso é do que deberían ocuparse AS MULLERES POLÍTICAS E INFLUÍNTES no mundo de hoxe! 

Os nosos fillos merecen que deixemos de pelexármonos entre homes e mulleres, entre feministas e non feministas, entre biberóns e "talibá da teta", e cheguemos a acordos que teñan en conta as súas NECESIDADES AFECTIVAS E EMOCIONAIS. Os nosos fillos merecen que non os abandonemos, merecen que pensemos no futuro. 

Señora Uriarte: os séculos de procura de substitución da natureza pola cultura, a ciencia e a razón, cobraron prezos moi altos. Hoxe toca, non renunciar á cultura, a ciencia e a razón, senón facelas compatibles coa natureza, ou desaparecemos todos. Como ben dixo Goya "a razón procrea monstros". Apelemos ao co-razón.

PD: Veremos, máis cedo que tarde, a unha deputada danto teta no Congreso, ou a unha Ministra que confese aleitar 6 anos. Verémolo, claro que si.