08/05/2011

De Fukushima a Olduvai

Manuel Casal Lodeiro, collido do seu blog De Casdeiro

E se houbese milleiros de Fukushimas liberando radioactividade á atmosfera? E se iso puidese acontecer dentro duns poucos anos?
A Teoría de Olduvai, proposta por Richard C. Duncan, afirma que a civilización actual comezará a desmoronarse a partir de 2030. É unha teoría ben coñecida para a maioría dos que tratamos de analizar a situación á que se enfronta a Humanidade a causa do declive irreversíbel do petróleo.
Boa parte deste colapso virá, segundo Duncan, do fallo progresivo das redes de abastecemento eléctrico: produciranse cada vez apagamentos máis masivos e frecuentes ata que ao final a sociedade non dispoña de recursos nin enerxía suficiente para restaurar a subministración en zonas máis e máis amplas do planeta. Isto significaría a fin da era eléctrica e industrial.

Doutra banda temos as advertencias que veñen lanzando dende hai un tempo os astrofísicos acerca dunha máis que probábel e próxima megatormenta magnética solar (2011? 2012?) e que insisten en que unha das consecuencias máis claras e perigosas será o fallo dos sistemas de produción eléctrica.
Se unimos ambas as dúas ameazas (unha máis próxima e en teoría menos grave e de carácter puntual; a outra talvez aínda afastada un par de décadas pero de carácter permanente e irreversíbel) cos feitos que estamos a vivir a raíz do tsunami coas centrais nucleares xaponesas (co foco de atención nas de Fukushima), asoma un pensamento desacougante: que sucederá cando - e se - todas as centrais nucleares que están en funcionamento no planeta perdan a subministración eléctrica que lles permite refrixerarse?
Na WWW algunhas persoas comentaban - seguramente con acerto - a raíz do que está a suceder nas centrais nipoas que se ditas plantas dispuxesen dunha xeración eléctrica local e renovábel (por medio de xeradores eólicos ou paneis fotovoltaicos, por exemplo), non terían tantos problemas: polo menos non os derivados da falta de subministración para operar as bombas e sensores que facilitan a refrixeración do combustíbel nuclear, aínda que loxicamente quedarían as consecuencias directas do movemento sísmico sobre as estruturas de contención.
Xorde desta conxunción de feitos, predicións e teorías, a aterradora sospeita de que nunha situación de corte xeneralizado da electricidade a un número elevado de centrais en diversos lugares do planeta, poderían xurdir centos de Fukushimas que acabarían liberando gases e líquidos radioactivos en múltiples zonas do planeta, de maneira máis ou menos consecutiva ou simultánea. Como sería entón este gráfico?
Quedaría algunha esperanza de vida no planeta nesas condicións?


Intúo que estamos ante un perigo real e de dimensións históricas, non só para a supervivencia da actual civilización senón da nosa especie e de boa parte da biosfera. Quizais a tormenta solar magnética non sexa tan grave como se prevé, quizais os transformadores eléctricos a resistan mellor do que se cre, talvez a súa reparación poida ser rápida, quizais non se vexan afectados os que nutren de corrente ás centrais? quizais superemos ese momento de risco. Pero? que sucederá se como moitos cremos a civilización industrial está condenada a causa do Cénit do petróleo?, que pasará se Duncan está no certo e non hai maneira de evitar un progresivo e definitivo apagamento eléctrico mundial nunhas poucas décadas? Que pasaría entón coas centrais nucleares que estivesen en funcionamento nese momento e co seu combustíbel nuclear necesitado dunha refrixeración permanente?


Quizais a única maneira de previr o risco dunha fuga masiva de radioactividade debida ao fin da electricidade, fose un proxecto urxente a escala internacional para proporcionar a todas as centrais nucleares activas de sistemas de xeración autónoma de electricidade, o máis duradeiros posíbeis e o menos necesitados de mantemento e reparacións. Requiriría non só un esforzo e unha mobilización importante, senón o que é máis improbábel: un acordo político que recoñecese o risco derivado da fin da civilización industrial. É dicir, non só tería que recoñecerse a nivel internacional que o petróleo entrou nun declive irreversible que arrasará o noso actual tecido socioeconómico como un auténtico tsunami, senón que deberiamos aceptar que unha sociedade movida por electricidade renovábel é xa imposible a escala planetaria. Aínda así, se se lograse tamaño milagre de acordo internacional: canto durarían eses sistemas autónomos renovables? Daría tempo a ir desactivando, apagando todas as centrais en caso de ver que a subministración eléctrica se volvese insegura? É factíbel? Que sucede cando se apaga unha central de maneira preventiva? Que se fai co combustíbel? Require electricidade para o seu manexo e conservación seguros? Carezo de datos respecto diso para poder ver claramente a probabilidade de éxito destas medidas.


En resumidas contas: se a subministración eléctrica é vital para manter as centrais nucleares estábeis e sen liberar radioactividade, e se esa subministración eléctrica ten os días contados... pende sobre a Humanidade unha espada de Damocles nuclear?


Descoñezo como funcionan as centrais nucleares e en que medida a falta de electricidade é un problema superábel de modo puntual ou permanente. Limítome a observar o que lle sucedeu a unha central que quedou danada e sen electricidade durante uns días, a gravidade das consecuencias, e trato de extrapolarlo a unha situación na que as máis de 400 centrais que existen no mundo quedasen expostas a un apagamento. E todo isto sen mencionar como unha sociedade post-industrial, cunhas capacidades moi limitadas a nivel de enerxía e de recursos, se podería apañar para manter a recado durante séculos os residuos nucleares actuais e os que nos quedan por xerar, cando o petróleo deixe de proporcionarnos a súa elevada enerxía neta.

Nenhum comentário: