17/01/2012

Wallerstein: "Veñen anos de incertidume e caos mundial"

Immanuel Wallerstein. Artigo tirado de Rebelión (aquí) e traducido por nós.

O destacado académico das ciencias sociais, Immanuel Wallerstein, é un dos máis connotados expoñentes do pensamento crítico contemporáneo, e durante a súa recente visita a Ecuador ALAI conversou con el sobre a actual crise de débeda que golpea duramente a Estados Unidos e as súas consecuencias para os países emerxentes e América Latina.

O investigador principal da Universidade de Yale considera que o dólar entrou nun proceso grave e irreversíbel de perda de valor como moeda de reserva mundial, subliñando que era "o último poder serio que mantiñan os Estados Unidos".

Wallerstein pensa que as diferentes medidas de emerxencia que se están implementando no seu país simplemente están a atrasar a bancarrota mundial. "Os danos son feitos concretos, a situación dos Estados Unidos é grave e non é recuperábel", recalca.

Estima que o desenlace ocorrerá dentro de dous ou tres anos, con resultados caóticos para o sistema mundial porque "non haberá unha moeda de reserva internacional" e tampouco existen condicións para que outra moeda poida ocupar ese rol. Entón co fin do dólar como reserva mundial "van existir cinco, seis ou sete moedas importantes, unha situación caótica porque haberá fluctuaciones enormes continuas".

"Nin os gobernos nin as firmas transnacionales, nin os mega-bancos, nin os individuos saberán que facer. Unha incerteza enorme paralizará o mundo, especialmente aos inversionistas", advirte o académico estadounidense.

Mentres isto ocorre nun nivel macro da economía estadounidense, paralelamente tamén nun plano máis local veñen producindo serios problemas económicos. "Comunidades urbanas pequenas están a entrar á bancarrota e por exemplo non poden pagar as xubilacións", indica o científico social.

O investigador considera que no seu país a clase media é a máis afectada porque dun día a outro as familias perden posición e os traballadores que perderon o seu emprego non poden achar outro posto, especialmente as persoas entre 40 e 60 anos, chegando mesmo a perder as súas casas. É unha situación que actualmente non ten solución e non se observa posibilidade de atopar unha válvula de escape.

Ademais, Wallerstein sinala que "a situación en Estados Unidos vai empeorar porque se vai a eliminar a posibilidade que o goberno sosteña gastos necesarios neste momento, creándose unha situación peor que a actual. A fantasía do Tea Party está a levar a Estados Unidos e a consecuencia a todo o mundo en dirección dun crac".

Tendo en conta estas consideracións o prognóstico do teórico estadounidense para os próximos anos é bastante pesimista. "Eu vexo guerras civís en múltiples países do norte, sobre todo en Estados Unidos onde a situación é moito peor que en Europa occidental, aínda que alá tamén hai posibilidades de guerra porque hai un límite até o cal a xente ordinaria acepta a degradación das súas posibilidades".

China e países emerxentes

Ante a crise de Estados Unidos e Europa os países emerxentes polo momento parecen vivir ben, con todo, desde o punto de vista de Wallerstein, esconden unha falsa realidade porque todos estamos nunha mesma canastra.

Tendo en conta que China é o principal tedor de bonos estadounidenses, ese país afronta unha disxuntiva moi delicada. Wallerstein considera que se por unha banda "deixa de comprar bonos de Estados Unidos vai perder a oportunidade de colocar produtos chineses nese mercado, un problema moi serio para a China. Ao mesmo tempo, cando o dólar perda a súa posición relativa ás outras moedas os seus bonos non van valer moito".

Entón, China está a arriscarse a perder enormemente tanto se se retira ou se continúa no mercado de bonos estadounidenses. Fronte a esta situación considera que "o máis probable é que a China se vaia retirando aos poucos". Xustamente o problema está en determinar cando é o momento perfecto para deter os investimentos, o cal é imposíbel de sinalar porque se o soubésemos seriamos todos ricos, agrega o investigador.

Ademais deste serio problema que afronta China, explica que o país asiático atravesa por unha situación moi fráxil desde o punto de vista da súa economía interna, "porque os bancos chineses están na mesma situación que os bancos estadounidenses fai dous ou tres anos". Así mesmo, a inflación limita posibilidades a China e a outros países emerxentes como, por exemplo, a Brasil.

Neste contexto considera que os países emerxentes, e no caso de Suramérica a Unasur, deberán achar os mecanismos dun "proteccionismo a curto prazo a fin de minimizar os danos que serán para todo o mundo. Non haberá países que escaparán dos danos pero serán máis grandes para uns que para outros".

Preguntado sobre a construción dunha nova arquitectura financeira rexional, con iniciativas como o Banco do Sur ou dunha moeda rexional como o Sucre, o académico valorou positivamente esas posibilidades para os pobos de América do Sur. "A creación eventual dunha moeda verdadeira común será un elemento de forza económica nesta situación". Nese sentido citou como exemplo que a pesar das dificultades en Europa co euro, a decisión de salvagardar a moeda común "vai permitirlles unha posición política importante".

Finalmente, como unha mensaxe para América Latina convidou a continuar coa reflexión sobre a necesidade de garantir alimentos suficientes para o seu pobo, auga para o seu pobo, enerxía para o seu pobo, como cuestións mínimas e esenciais que deben facer todos os gobernos do Sur.

Nenhum comentário: