25/09/2011

"O fármaco que o cura todo non é rendível"

Entrevista de Lluís Amiguet ao premio Nobel de medicina Richard J. Roberts. Artigo tirado de Rebelión (aquí) e traducido por nós.
Richard J. Roberts


Teño 63 anos: o peor de facerte maior é que dás por seguras demasiadas verdades: é cando necesitas novas preguntas.Nacín en Derby: o meu pai mecánico regaloume un xogo de química... E aínda me divirte xogar. Casado, catro fillos; un, tetrapléxico por un accidente, anímame a seguir investigando. Participo no Campus Excelencia

A investigación pódese planificar? 

- Se eu fose ministro de Ciencia, buscaría a xente entusiasta con proxectos interesantes; daríalles o diñeiro xusto para que non puidesen facer máis nada que investigar e deixaríalles traballar dez anos para sorprendernos. 

- Parece unha boa política. 

- Adóitase crer que, para chegar moi lonxe, tes que apoiar a investigación básica; pero se queres resultados máis inmediatos e rendíbeis, debes apostar pola aplicada... 

- E non é así? 

- A miúdo, os descubrimentos máis rendíbeis fixéronse a partir de preguntas moi básicas. Así naceu a xigantesca e billonaria industria biotech estadounidense para a que traballo. 

- Como naceu? 

- A biotecnoloxía xurdiu cando xente apaixonada empezouse a preguntar se podería clonar xenes e empezou a estudalos e a tentar purificarlos. 

- Toda unha aventura. 

- Si, pero ninguén esperaba facerse rico con esas preguntas. Era difícil obter fondos para investigar as respostas até que Nixon lanzou a guerra contra o cancro en 1971. 

- Foi cientificamente produtiva? 

- Permitiu, cunha enorme cantidade de fondos públicos, moita investigación, como a miña, que non servía directamente contra o cancro, pero foi útil para entender os mecanismos que permiten a vida. 

- Que descubriu vostede? 

- Phillip Allen Sharp e eu fomos premiados polo descubrimento dos intrones no ADN eucariótico e o mecanismo de xene splicing (empalme de xenes). 

- Para que serviu? 

- Ese descubrimento permitiu entender como funciona o ADN e, con todo, só ten unha relación indirecta co cancro. 

- Que modelo de investigación parécelle máis eficaz, o estadounidense ou o europeo? 

- É obvio que o estadounidense, no que toma parte activa o capital privado, é moito máis eficiente. Tómese por exemplo o espectacular avance da industria informática, onde é o diñeiro privado o que financia a investigación básica e aplicada, pero respecto da industria da saúde... Teño as miñas reservas. 

- Escóitolle. 

- A investigación na saúde humana non pode depender tan só da súa rendibilidade económica. O que é bo para os dividendos das empresas non sempre é bo para as persoas

- Explíquese. 

- A industria farmacéutica quere servir aos mercados de capital... 

- Como calquera outra industria. 

- É que non é calquera outra industria: estamos a falar da nosa saúde e as nosas vidas e as dos nosos fillos e millóns de seres humanos. 

- Mais se son rendíbeis, investigarán mellor. 

- Se só pensas nos beneficios, deixas de preocuparte por servir os seres humanos. 

- Por exemplo... 

- Comprobei como nalgúns casos os investigadores dependentes de fondos privados terían descuberto medicamentos moi eficaces que terían acabado por completo cunha enfermidade... 

- E por que deixan de investigar? 

- Porque as farmacéuticas a miúdo non están tan interesadas en curarlle a vostede como en sacarlle diñeiro, así que esa investigación, de súpeto, é desviada cara ao descubrimento de medicamentos que non curan do todo, senón que cronifican a enfermidade e fanlle experimentar unha melloría que desaparece cando deixa de tomar o medicamento

- É unha grave acusación. 

- Pois é habitual que as farmacéuticas estean interesadas en liñas de investigación non para curar senón só para cronificar doenzas con medicamentos cronificadores moito máis rendíbeis que os que curan do todo e dunha vez para sempre. E non ten máis que seguir a análise financeira da industria farmacolóxica e comprobará o que digo. 

- Hai dividendos que matan. 

- Por iso dicíalle que a saúde non pode ser un mercado máis nin pode entenderse tan só como un medio para gañar diñeiro. E por iso creo que o modelo europeo mixto de capital público e privado é menos fácil que propicie ese tipo de abusos

- Un exemplo deses abusos? 

- Deixáronse de investigar antibióticos porque son demasiado efectivos e curaban do todo. Como non se desenvolveron novos antibióticos, os microorganismos infecciosos volvéronse resistentes e hoxe a tuberculose, que na miña nenez fora derrotada, está a rexurdir e matou este ano pasado a un millón de persoas

- Non me fala vostede do Terceiro Mundo? 

- Ese é outro triste capítulo: apenas se investigan as enfermidades terceiromundistas, porque os medicamentos que as combaterían non serían rendíbeis. Pero eu estoulle falando do noso Primeiro Mundo: o medicamento que cura do todo non é rendíbel e por iso non investigan nel

- Os políticos non interveñen? 

- Non se faga ilusións: no noso sistema, os políticos son meros empregados dos grandes capitais, que invisten o necesario para que saian elixidos os seus rapaces, e se non saen, compran os que son elixidos

- Haberá de todo como en botica. 

- Ao capital só lle interesa multiplicarse. Case todos os políticos - e sei do que falo- dependen descaradamente desas multinacionais farmacéuticas que financian as súas campañas. O demais son palabras...

Nenhum comentário: