10/01/2012

Os universitarios dos EUA afogados en empréstimos

Tirado de El País e traducido por nós. Este é o modelo que se está implantando paseniñamente tamén en Europa.

Voltamos á servidume por débedas


 En Estados Unidos existen poucas cousas tan sacras como o contrato. E repudialo é algo similar a unha herexía. "É un tipo de obrigación que levamos impresa no noso ADN". Pero Andrew Ross, profesor de socioloxía na New York University, leva incitando a ese sacrilegio desde que en outubro decidiu dar unha charla no contexto do movemento Ocupa Wall Street titulada "A débeda universitaria é un contrato?". No adro do Deutsche Bank en Wall Street, Ross detallou a gravidade da débeda universitaria estadounidense, que supera o billón de dólares (786.163.522 euros), os cálculos que vaticinan que un de cada cinco estudantes será perseguido por falta de pagamento -en 2005 prohibíuselles declararse en quebra-, deixou claro que o sistema de préstamos a estudantes é un negocio suculento para as institucións financeiras que se converte nunha trampa mortal para os mozos en tempos de crises e incitou aos estudantes a facer algo.

Un mes despois, o seu nome converteuse nun dos moitos implicados na campaña Ocupa a Débeda Estudantil, creada polo grupo Education & Empowerment dos indignados estadounidenses e co que se aspira a reunir un millón de firmas de universitarios dispostos a non pagar a súa débeda até que se cumpran unha serie de demandas concretas: desde devolverlle a gratuidade ás universidades públicas a que se desvele a contabilidade das privadas e a eliminación dos intereses nos créditos a estudantes. "Negarche a pagar unha débeda por vontade propia e non só por falta de fondos é controvertido, porque ten unha forte implicación moral e consecuencias prácticas, así que sabemos que será unha carreira de fondo", afirma Ross, quen considera inxusto que o seu soldo estea vinculado ao endebedamento dos estudantes.

Desde que se lanzou a campaña hai un mes, apenas 3.000 persoas asinaron a petición. Con todo, no seo do movemento Ocupa Wall Street, móstranse satisfeitos e quentan motores para relanzala en febreiro. "De momento, conseguimos que o problema da débeda estudantil entre no debate político, saia á imprensa e obrigue aos estadounidenses a facerse perguntas: hoxe, un estudante pode ser perseguido por falta de pagamento o resto da súa vida mentres que no universo das finanzas empresas e empresarios poden escapar ás súas débedas sen problemas", explica Suzanne Collado, unha das asinantes e coordinadoras da campaña, quen calcula que se licenciará cuns 35.000 dólares (27.515 euros) de débeda.

Sen dúbida é unha proposta radical para un país no que os cidadáns asumen como algo natural que para ter estudos superiores hai que endebedarse. Obter unha licenciatura universitaria custaba en 2010 unha media de 25.000 dólares (19.654 euros) e aínda que se opte por unha universidade pública, ninguén se libra de pagar. Aínda que até os anos setenta as matrículas en centros públicos de Nova York e California eran gratuítas, aos poucos implantáronse taxas -como ocorreu no Reino de España- e hoxe os que estudan aí poden chegar a acumular débedas de até 35.377 euros, segundo The Institute for College Access & Success.

O custo das matrículas incrementouse nun 900% nos últimos 30 anos e desde 1999 as cifras da débeda estudantil tamén se dispararon nun 511%, até alcanzar en 2010 o billón de dólares, unha cifra superior ao que os cidadáns estadounidenses dében en cartóns de crédito, 550.000 millóns de euros. E co maior índice de paro de mozos licenciados da historia de EE UU (9,1%) a devolución desa débeda converteuse nun quebradizo de cabeza non só para eles senón para o Goberno, que ve como a capacidade de consumo (dous terzos da economía apóiase no consumo privado) dos mozos, se reduce exponencialmente.

Curiosamente, desde que se lanzou a campaña multiplicáronse as voces de alarma. A propia secretaria de Educación, Arne Duncan, urxía hai unhas semanas aos reitores para que "sexan creativos" e pensen urxentemente "en fórmulas para reducir os custos e as débedas dos estudantes", e o presidente Obama mesmo se reunía con algúns deles co mesmo obxectivo.

Quen non teñen a sorte de ser o número uno en deportes ou en matemáticas do seu instituto -o sistema premia con bolsas aos números un e ás minorías étnicas, pero deixa fóra a todos os demais, a clase media- só poden estudar se piden un crédito e, por tanto, licéncianse con débedas que crecen e multiplícanse a medida que pasan os anos e chóvenlles os xuros ou as penalizacións por non pagar a tempo. "É aínda peor se aspiras a seguir estudando tras a licenciatura", explica Barbara Adams, quen tras 10 anos pagando a súa débeda decidiu pedir outro préstamo para financiarse un doutoramento en Sociología en The New School que custa 30.000 dólares (23.584 euros) ao ano. "Co préstamo pagas a matrícula pero para vivir tes que traballar (ela é profesora en diversas universidades). Iso non déixache tempo para estudar así que o doutoramento alárgase eternamente (ela leva sete anos) e as débedas tamén. É unha trampa, pero só atrapa aos que non somos ricos. Se podes pagar, tardas a metade en escribir a túa tese. Sei que é o meu problema decidir facer un doutoramento nunha universidade cara pero se só a xente con diñeiro ten o privilexio de acceder todo o máis alto da educación é que o sistema está equivocado. Non nos venderon que o soño americano consistía en que todos podiamos aspirar aos nosos soños? A realidade é que o sistema educativo é brutalmente clasista".


Nenhum comentário: