Entrevista a Dennis Meadows, tirada de Sin Permiso (aquí) e traducido por À revolta entre a mocidade.
Declaracións recollidas en maio de 2012 por Hervé Kempf y Stéphane Foucart, periodistas de Le Monde. Dennis L. Meadows (1942) é profesor emérito da Universidade de Nova Hampshire, presidente do Laboratory for Interactive Learning, e coautor con Donella H. Meadows, Joergen Randers y William W. Behrens III do celebérrimo Informe ao Clube de Roma, Os límites del crecimiento. En 2004 publicouse unha versión actualizada Los límites del crecimiento: 30 años después (Galaxia Gutenberg, Madrid, 2004).
En marzo de 1972, en resposta a unha petición dun think-tank con sede en Zurich (Suíza) –o Clube de Roma-, investigadores do Massachusetts Institute of Technology (MIT) publicaban The Limits to Growth, un informe que estabelecía un modelo das posíbeis consecuencias de mantener o crecemento económico a longo prazo. Ao publicarse a última edición [francesa] de Limites à la croissance (Rue de l´Echiquier, colección “Initial(e)s DD, 2012), o seu primeiro autor, o físico norteamericano Dennis Meadows, de 69 anos de idade, responde a Le Monde.
¿Qué balance fai vostede do informe de 1972?
En primeiro lugar, non era un bo título. Todo científico comprende que hai límites ao crecemento da poboación, do consumo enerxético, do PIB, etc. As cuestións interesantes estriban máis ben en saber o que causa este crecemento e cales serán as consecuencias de toparse cos límites físicos do sistema.
No entanto, a idea común segue sendo que non hai límites. E cando demostras que os hai, respóndenche xeralmente que non é grave, porque nos acercaremos a eles de maneira tranquila e ordeada para deternos suavemente grazas ás leis do mercado. O que demostramos en 1972, e segue sendo válido corenta años despois, é que isto non é posíbel: franquear os límites físicos do planeta conduce ao afundimento.
Coa crise financeira, vese o mesmo mecanismo de franquear un límite, o do endebedamento: e vese que as cousas non suceden tan tranquilamente.
Que entende vostede por afundimento?
A resposta técnica es que o afundimento é un proceso que implica un “bucle de retroacción positiva”, é dicir, un fenómeno que reforza aquilo que o provoca. Por exemplo, en Grecia: a poboación perde a súa confianza na moeda. Retira, por tanto, os fondos dos seus bancos e, por tanto, debilítanse os bancos, polo cal a xente retira aínda máis cartos dos bancos, etc., o que leva ao afundimento.
Pódese dar unha respuesta que non sexa técnica: o afundimento caracteriza a unha sociedade que ten cada vez menos capacidade de satisfacer necesidades elementais: alimentación, sanidade, educación, seguridade.
Vense signos tanxíbeis deste afundimento?
Algúns estados xa están nesa situación, como Somalia, por exemplo. Do mesmo modo, a “primavera árabe”, que se presentou un pouco en todas partes como solución aos problemas, non é na verdade máis que o síntoma de problemas que nunca resolveran. A estes estados fáltalles auga, deben importar os seus alimentos, a súa enerxía, todo iso cunha poboación que aumenta. Noutros estados, como os Estados Unidos, andan menos cerca do afundimento, mais están nesa vía.
O crecemento mundial vai, xa que logo, a deterse inelutabelmente?
O crecemento vai deterse en parte en razón da dinámica interna do sistema e en parte en razón de factores externos, como a enerxía. A enerxía ten unha influencia moi grande. A produción petroleira pasou o seu pico e vai comezar a descender. Agora ben, non hai substituto rápido do petróleo para os transportes, para a aviación…Os problemas económicos dos estados occidentais débense en parte aos elevados prezos da energía.
Nos próximo vinte anos, entre hoxe e 2030 veremos máis mudanzas das que houbo nun século na política, no medio ambiente, na economía, na técnica... Os problemas da zona euro non representan máis que unha pequenísima parte do que imos ver. E esas mudanzas non se levarán a termo de maneira pacífica.
No entanto, a China mantén un elevado crecemento…
Descoñezo cal será o futuro da China. Engánase a xente que dice que, cun crecemento de 8% a 10% anual, China será o país dominante en vinte anos. É imposíbel facer que dure este xénero de crecemento. Nos anos 80, Xapón mantiña este tipo de ritmo e todo o mundo dicía que dominaría o mundo. Desde luego, non pasou iso, detívose.E deterase no caso da China- Unha razón pola que o crecemento é fortísimo na China é a política de fillo único, mudando da estrutura da poboación de maneira que cambiou a proporción entre a man de obra e os que dependen dela, é dicir, os mozos e os vellos. Durante un período que vai durar até por volta de 2030, haberá un aumento da man de obra. E despois deterase.
Amais, a China deteriorou considerabelmente o seu medio ambiente, particularmente os seus recursos hídricos, e os impactos negativos da mudanza climática sobre o país serán enormes. Algúns modelos climáticos suxiren así que no horizonte de 2030 podería ser pouco menos que imposíbel cultivar calquera cousa nas rexións que proporcionan actualmente 65% das colleitas chinesas... Que é que acredita vostede que farán entón os chineses? Que ficarán na casa sofrendo eles sós a fame? Ou que irán ao norte, para a Rusia? Non sabemos como reaccionará a China a este xénero de situación.
Qué consello lles daría a François Hollande, Angela Merkel ou Mario Monti?
Ningún, porque lles importa ben pouco na miña opinión, mais supoñamos que eu fora un mago: a primera cousa que faría sería alongar o horizonte de tempo dos homes políticos. Para que non se pregunten que facer de aquí ás próximas eleccións senón que se pregunten: "Se fago isto, que consecuencias terá en trinta ou corenta anos?" Se amplía o horizonte temporal, é máis probábel que a xente empece a comportarse dun modo bo.
Que pensa vostede da “política de crecimento” na zona euro?
Se a túa única política se funda no crecemento, non quererás ouvir nin falar da fin del crecemento. Porque iso significa que tes que inventar algo novo. Os nipóns teñen un proverbio interesante: "Se a túa única ferramente consiste nun martelo, todo parécese a unha punta". Para os economistas, a única ferramenta é o crecemento e todo aseméllase por tanto a unha necesidade de crecemento.
Igualmente, os políticos son elixidos para pouco tempo. O seu propósito consiste en parecer bos e eficaces durante o seu mandato; non se preocupan do que pasará despois. Xusto por iso téñense tantas débedas: pídese prestado sobre o futuro, para ter beneficios inmediatos, e cando se trata de devolver a débeda, que a contraeu xa non se ocupa desas cousas.
Nenhum comentário:
Postar um comentário